Küreselleşmenin Kültür Üzerine Etkisi

Abstract

Kitle iletişim araçlarında ve daha birçok alanda yaşanan gelişmeler nedeniyle küreselleşen dünyada, insanlar ve toplumlar birbirlerini artık daha fazla etkilemektedir. Özellikle küreselleşme sonucu küresel bir kültür oluşacağı savı üzerine yoğun tartışmalar söz konusudur. Küresel kültürün ise küreselleşmenin itici ülkelerinin kültürü olduğu kabul edilmektedir. Bu çalışmada amaçlanan küresel kültürün, diğer kültürleri etkilemesi sonucu homojen bir kültür tipine mi yoksa heterojen bir kültür tipine mi neden olduğunun araştırılmasıdır. Çalışmada öncelikle küreselleşmenin nasıl bir kültür tipini yaratacağına dair tartışmalara yer verilmiştir. Bu tartışmalarda araştırmacıların bazıları, küreselleşme sonucu homojen bir kültür oluşacağını iddia etmektedir. Diğer araştırmacılar ise küreselleşmenin homojenleşme yaratacağı fikrinin küreselleşmeyi tek boyutlu ele almak anlamına geleceğini savunmaktadır. Küreselleşmenin kültürel çeşitlilik yaratacağını savunan araştırmacılar; küyerel, melezleşme, kümelenme ya da bölgeselleşme gibi kavramları ön plana atmışlardır. Bu araştırmacıların ortak özelliği ise küreselleşmenin karmaşık bir yapısı olduğunu ve bu karmaşıklığın homojenleşmeden ziyade farklı kültür tiplerini ortaya çıkaracağını savunmalarıdır. Bu çerçevede 2020 yılında İzmir özelinde saha araştırılması yapılmıştır. Araştırmada kozmopolitlik, etnik kimlik ölçekleri kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada demografik bilgi içeren sorular yer almıştır. Araştırmaya 406 kişi katılmıştır. Yapılan analiz sonucunda araştırmaya katılan kişilerin küyerel, yerel ve uluslar ötesi olmak üzere üç farklı kültür tipine ait kümede yoğunlaştığı görülmüştür. Küreselleşmenin homojen bir kültür yerine, içinde kültürel çeşitliliği barındıran bir yapıya neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.