Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Feb 2016)
BÖLGESEL KALKINMADA SOSYAL SERMAYENİN ROLÜ: KONYA BEDESTEN ÖRNEĞİ
Abstract
Son yıllarda özellikle iktisat, sosyoloji ve politika bilimleri ekseninde ele alınıp incelenen sosyal sermaye; genel anlamda bölgesel kalkınmanın sağlanmasında önemli bir araç niteliği taşımaktadır. Bölgenin kalkınması; bölgede bulunan ekonomik aktörlerin sosyal ilişkilerinin temel kaynağı olan sosyal sermayenin olumlu etkilerine dayanmaktadır. Bölgesel kalkınmanın sosyal sermaye üzerindeki rolünün istenilen seviyeye ulaşabilmesi için kalkınmaya farklı bir bakış açısı getiren sosyal sermayenin neyi ifade ettiği analiz edilip, bölgede sosyal sermaye seviyesinin yükseltilmesi gerekmektedir. Sosyal sermaye seviyesinin yükseltilmesi, bölgesel kalkınmada bölgelerin arz ve talep dengelerinin sağlanması, bölge dışından yatırımcıların bölgeye çekilmesi, bölgeye özgü yapı, network ağı, üretim faktörleri, iş kültürü, öğrenen bölgeler, inovasyon gibi kavramları önemli kılmaktadır. Bölgede oluşan bu kavramlardan yola çıkarak sosyal sermaye toplumdaki bireyler ve kurumlar arası ilişkileri hem dikey eksende hem de yatay eksende incelemektedir. Fiziki, yasal ve ahlaki açıdan değerlendirerek güven unsuru açısından analiz ederek, belirlenen amaçlara ulaşılıp ulaşılamadığını konu etmektedir. Bu bağlamda Sosyal Sermayenin toplumun kurumlarına olan etkileri birçok yönden toplumda araştırma konusu olarak yer almakla beraber toplumda daha çok etkileşim ağları ve bir aradalık üzerinde değerlendirilerek önem kazanmaktadır. Bu önem, günümüzde bölgelerin büyümesini etkileyen bölgesel faktörlerin etkileşimini ve etkinliğini arttırmasına bağlı olmaktadır. Sosyal ilişkiler bir sermayedir. Sosyal sermaye bir toplumun değer yargılarının korunmasında etkin bir rol oynamaktadır. Bu sermaye bir deneyimi de beraberinde getirerek gereksinim duyulduğu zaman ulaşılabilecek bir kaynak niteliği taşımaktadır. Sosyal ağlar, sosyal sermayenin güçlü bir faktörü; bunun geliştirilmesi, şekillendirilmesi için önemli bir olgusudur. Sosyal sermayenin toplum üzerindeki algısı ve etkisi,sinerji yaklaşımı, toplumcu yaklaşım, kurumsalcı yaklaşım ve sosyal ağ yaklaşımı üzerinden değerlendirilmektedir.Bölgesel kalkınmanın sosyal sermaye yaklaşımı ile ilişkisi sosyal ağ yönteminde şekil bulmaktadır.Bu anlamda sosyal sermaye ve bölgesel kalkınma olgusuna bakış, bölgesel kalkınmanın sosyal sermaye yaklaşımlarıyla ilişkisi akademik bakış açısı çerçevesinde incelenmiş; Konya ili özelinde tarihi Bedesten Çarşısında yer alan işletmelerin sosyal sermaye olgusuna bakışı ele alınmıştır. Araştırma sonuçlarından yola çıkarak yapılan analizde; işletmeler arası sosyal sermaye ölçümlenerek ilişki düzeyleri belirlenmiştir. İşletmelerin bir veya daha fazla şekilde arkadaşlık, işbirliği, ticaret, bilgi, iletişim, ortaklık, v.b. birbirine bağlandığını gösteren sosyal ağ analizi yapılarak, konuyla ilgili düşünceler ortaya konmuştur.
