Umde Dini Tetkikler Dergisi (Jul 2020)
İbn Kuteybe ve el-İmâme ve's Siyâse
Abstract
İslam Tarihinin ilk dönem kaynaklarının ve bu kaynakları kaleme alan yazarların önemi büyüktür. İbn Kuteybe, İslam tarihinin ilk dönem müelliflerinden olma özelliğini taşımaktadır. O, farklı konularda telif ettiği eserlerde çok yönlü bir müellif olduğunu ortaya koymuştur. İbn Kuteybe’nin tarih ile ilgili telif ettiği eseri, İslam Tarihçiliğindeki yerini ve tarihçilik anlayışını ortaya koyar. Onun İslam Tarihi hakkında verdiği bilgiler, takip ettiği metot ve değerlendirmeler, tarih ve kültür alanında önemli bir bakış açısı geliştirmiştir. Tarihçiliği yönüyle İbn Kuteybe’yi önemli kılan husus, Hz. Peygamber’in vefatından sonraki dönemde hilafet sorunudur. Bununla beraber, Abbasi halifeleri Me’mun ve Mu’tasım dönemlerine kadar geçen zaman diliminde meydana gelen olaylarla ilgili önemli bilgilerin yansıra, Endülüs fethi ile ilgili de detaylı bilgi veren el-İmâme ve’s-Siyâse isimli eseridir. El-İmâme ve’s-Siyâse ile ilgili çeşitli görüşler ileri sürülmüş, tartışmalar yapılmış, bir takım delillerle bu eserin ona ait olmadığı yönünde iddialar ortaya konmuştur. Ancak bu konuda tutarlı ve doğru bir yaklaşımda bulunabilmek için İbn Kuteybe’nin yaşadığı dönemin, ilmi kişiliğinin ve eserleri ile metodunun bilinmesi gerekmektedir. Makalemizde işlenen konu İbn Kuteybe’nin eserinin önemi, yazıldığı dönem ve yıllar sonra onun kitabı hakkında ortaya atılan iddialardır. Bu iddialara verilen cevaplar ile günümüzde bu eserin İbn Kuteybe’ye ait olup olmadığı konusuna girmeden doğrudan kaynak olarak kullanan tarihçileri ve eserlerine yer verildi.
Keywords
