Age and sex patterns of persons suspected of committing offences in Łódź

Abstract

Badanie struktur demograficznych osób popełniających przestępstwa ma długotrwałą tradycję w dorobku różnych dyscyplin naukowych zajmujących się analizą różnych kwestii związanych z przestępczością. Interesujące jest bowiem dociekanie odpowiedzi na pytanie dlaczego w populacjach o określonej strukturze niektóre jednostki popełniają przestępstwa, podczas gdy inne zdecydowanie powstrzymują się od takich działań. Spośród cech demograficznych wpływ na występowanie zachowań przestępczych i dewiacyjnych mają: wiek, płeć (biologiczna i społeczna), rasa, małżeńskość, rozrodczość, migracje, redystrybucja przestrzenna ludności. Twierdzenie, że istnieje związek między płcią i wiekiem a natężeniem przestępczości jest jednym z najstarszych i powszechnie akceptowanych we współczesnej kryminologii. Na całym świecie uzasadnione jest wskazywanie na mężczyzn jako głównych sprawców przestępstw, także w przypadku struktury wieku przestępców znana jest prawidłowość o spadku skłonności do dokonywania czynów przestępczych wraz z wiekiem potencjalnego sprawcy. W wielu teoriach dowodzi się, że najwyższe natężenie przestępczości jest wśród osób będących w okresie dojrzewania i maleje wśród coraz starszych roczników. Okazuje się jednak, że mimo ewidentnego spadku skłonności do popełniania przestępstw w coraz starszych grupach wiekowych, zauważalne są istotne różnice między udziałami poszczególnych grup wiekowych dokonujących deliktów, które porównywane są dla różnych obszarów bądź lokalizacji. Odnośnie wieku sprawców przestępstw podstawowa jest prawidłowość: zależność między skłonnością do popełniania przestępstw a wiekiem jest odwrotna, co oznacza spadek tej skłonności u osób coraz to starszych. Także w tym przypadku fenomen ten ma swój wymiar społeczny ‒ ale także przestrzenny. Celem tego opracowania jest udowodnienie, że w przypadku struktury płci i wieku nawet w przestrzeni tego samego miasta zmienne są proporcje między różnymi grupami osób podejrzanych o popełnienie przestępstw. W wyniku analiz dotyczących wybranych cech demograficznych osób podejrzanych o popełnienie przestępstw w Łodzi potwierdzono ogólne prawa kryminologiczne dotyczące znaczenia wpływu płci i wieku na skłonność ludzi do popełniania deliktów. Jednak w przypadku przedstawionych wyników badań okazało się, że znaczenie wpływu badanych cech podejrzanych nie jest jednoznaczne. Nawet w przypadku przestrzeni jednego miasta zauważono bowiem, że natężenie występowania podejrzanych w różnych grupach populacji mieszkańców nie jest stałe. Mimo, że ogólne prawidłowości dotyczące przestępczości jako zjawiska popełnianego głównie przez mężczyzn i ludzi młodych wszędzie w przestrzeni Łodzi są oczywiste, to już wskaźniki natężenia przestępstw dla tych grup populacji wykazują istotną zmienność przestrzenną. Można zatem wnioskować, że środowisko mieszkaniowe – przy zachowaniu ogólnych prawidłowości o charakterze demograficznym – stanowi znaczący element modyfikujący skłonność osób do popełniania deliktów.