Online Journal of Music Sciences (Dec 2019)
KOCAELİ KETENCİLER KÖYÜ ÇERKESLERİNDE MÜZİK
Abstract
Çerkesler bilinen en eski devirlerden beri Kuzeybatı Kafkasya’nın kadim halklarındandır. Geniş anlamda Çerkes terimi yerli Kuzey Kafkas grupları için kullanılır. Dar anlamda ise Adige ve Abaza gruplarını içerir. Anlam daha da daraltıldığında Adige gruplarını (Abzeh, Şapsığ, Bjeduğ, Hatukay, Çemguy, Besleney, Nathauc, Mamığ, Kabardey, Mahoş) ifade eder. Türkiye’de Çerkes tabiri Kuzey Kafkasya’dan göç eden tüm gruplar için kullanılmaktadır. XVI.yüzyıl ve XX. yüzyıl arasında Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu arasındaki savaşlar, Kafkasya halklarının sürülmesine ve göçe neden olan esas olgudur. Rusların işgal ettikleri bölgelerin boşaltılmasını istemesi, Çerkesleri vatanlarını terk etmeye zorlamış, Osmanlı topraklarına göç konusunu yaşama geçirmelerine neden olur. Deniz yoluyla Osmanlı topraklarına sığınan Çerkesler, XIX.yüzyılda da İzmit Sancağı’na yapılan Kafkas göçleri çerçevesinde İzmit’e 20 km uzaklıktaki Ketenciler köyüne yerleşirler. Resmi kayıtlarda “ Ketencalu tabi İznikmid” olarak geçen köyün kuzeyinde ildeki yerli-yerleşik Türkler olan manav köylüleri keten ekimi yaptığı için 1828’de kurulan köye “ Ketenciler” adı verilmiştir. Kültürlerine ve kendi Xabze’lerine son derece bağlı olan Çerkesler, Ketenciler köyü’nde “Ketenciler Çerkes Kültür Derneği” ile Çerkes kültürünü tüm yönleriyle yaşatıp yeni nesillere aktarmaya çalışmaktadır. Dernek bünyesinde müzik çalışmalarının başlaması ve Ketenciler Wored Cup’un kurulması, 2014 yılında açılan Çerkesce okuma-yazma kurslarının ardından gerçekleşir. Çerkes dilini okuma ve yazma çalışmalarının ardından, hem bir kültür aktarıcısı hem de dil pratiklerinin müzikli uygulama alanı olması nedeniyle Çerkes şarkılarının da seslendirilmesi, ve bir müzik topluluğu kurulması gündeme gelir. Önder Yalçın’ın Thamate’liğinde 2014-2015 sezonunda “Önder Yalçın, Aysun Yalçın, Mete Yalçın, Nuray Efe, Haluk Efe ve Efe Çetiner” ile çalışmaya başlayan topluluk, Çerkes müziklerini yaşatmayı ve yeni kuşaklara aktarmayı amaçlar. Ketenciler Çerkes Kültür Derneği üyelerini bünyesine katarak her geçen gün büyüyen Ketenciler Wored Kup-Ketenciler Müzik Topluluğu, Çerkes toplumunun yaşam tecrübelerini, kahramanlıklarını, savaşlarını, acılarını anlatan Çerkes şarkılarından oluşan repertuvarıyla Kocaeli ve çevre illerde Çerkes müziklerini sergilemekte ve Çerkes şarkıları yoluyla Çerkes müzikal mirasını tanıtmaktadır.
Keywords
