Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Oct 2023)
Türkiye’de Enerjinin Yerelde Gelişiminden Bir Kesit: Urfa’da Elektrik (1929-1971)
Abstract
19. yüzyılın sonlarından itibaren Avrupa ülkelerinde kullanımı hızla artış gösteren elektrik aynı yüzyıl içerisinde Osmanlı İmparatorluğu’nda da kullanılmaya başlanmıştır. İmparatorluk genelinde elektrik ilk olarak, Osmanlı donanmasında, sinema alanında telgraf ve postaların ulaşımında ve sağlık ile tıbbi teçhizat alanında kullanılmıştır. 20. yüzyıla gelindiğinde ise elektriğin kullanım alanı oldukça yayılmıştır. Bu yayılışa bağlı olarak pek çok insan elektrikten faydalanma girişiminde bulunmuştur. Bu girişimler daha çok elektrik makinaları ile aydınlatma şeklinde gerçekleşmiştir. Nitekim imparatorluk bu talebe karşılık kayıtsız kalmayarak elektriği kamu hizmeti olarak halkın kullanımına sunmuştur. Böylece elektriğin son kullanım alanı kamu hizmeti olarak gerçekleşmiştir. Bu hizmet ise imparatorluğun son yıllarında olduğu gibi ilk yıllarında da özel girişimciler aracılığı ile hayata geçirilmiştir. Cumhuriyet döneminde kurumları millileştirme politikası çerçevesinde yerli sermayenin denetimi altına alınan elektriğin bir örneği de Urfa kentinde gerçekleşmiştir. Bu bağlamda Urfa kentinde elektrik ile ilgili her türlü gelişmenin değerlendirildiği bu çalışmada Devlet Arşivleri, yerel basın arşivi ile araştırma ve inceleme eserlerden istifade edilmiştir.
Keywords
