Marife Dini Araştırmalar Dergisi (Dec 2017)
Osmanlı Dönemi Medreselerinde Hadis Eğitimine Entelektüel Bir Katkı: Şerh ve Hâşiye Yazıcılığı
Abstract
Medrese eğitiminde Temel İslam Bilimleri ulûm-ı âliye olarak okutulmuştur. Kanunname, vakfiye ve diğer bazı verilere dayanılarak bu ilimlerin eğitiminde hangi eserlerin kaynak olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Ancak araştırmalar, daha çok hoca-talebe ilişkisine dayalı olan medrese eğitiminde, ders hocasının resmî belgelerde yer alan kaynaklar yanında, yardımcı kaynaklar kullanılabileceğini göstermektedir. Bize göre müderrisler tarafından kaleme alınan şerh ve hâşiyeler yardımcı kaynak öğesinin en iyi örnekleridir. Ayrıca bu telif türleri, tedrîs faaliyetinin hocanın ilmî verimliliğine olan katkısı olarak da değerlendirilebilir. Müfredâtlar ile ilgili çalışmaların verilerine göre medreselerde hadis eğitimi bazı metin kitapları ve birkaç usûl eseri ile verilmiştir. Ancak müfredâtta yer almamasına rağmen hadis dersi veren müderrisler tarafından telif edilen şerh ve hâşiyeler, medresedeki hadis eğitiminin en önemli yardımcı kaynakları olmuşlardır. Müfredâttaki temel eserlerin daha iyi anlaşılmasına yönelik bir çabanın ürünü olan bu eserler, derslerin kalitesini artıran birer materyal mahiyetini almışlardır.
Keywords
