Karl Marx ve Demokrasi Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Karl Marx gençlik dönemi metinlerde [Yahudi Sorunu, Hegel’in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi] demokrasi kavramından söz etmektedir. Demokrasi ekonomi ve siyasalın homojen olduğu bir safhayı ifade eder. Marx’a göre bu safha, ‘toplumsal özgürlük’ kavramıyla da ifade edilebilir. Bu düşünceye göre sivil toplum ve yurttaşlık haklarının devlet tarafından tanınması özgürlük getirmez. Bu durum, eşitsizliği yeni bir form dâhilinde yeniden düzenlenip ortaya konulmasına hizmet eder. Marx’a göre bu eşitsizlikçi formlar yabancılaşmaya neden olmaktadır. Bu bağlamda Marx kapitalist ekonomik sistemin yarattığı eşitsizlikçi formların ortadan kaldırılacak sistemi ilk dönem metinlerinde ‘demokrasi’ olarak tanımlar. Yine Marx’ın olgunluk dönemi metinlerinden Fransa’da İç Savaş kitabında Paris Komünü üzerine yaptığı açıklamalar ‘doğrudan demokrasi’ye uygun özellikler içerir. Her iki dönem metinlerinin temel sorunsallarından biri yabancılaşmanın ortadan kaldırılmasına yönelik tartışmaları içerir. Dolayısıyla bu çalışmada, Marx’ın ‘demokrasi’ imgesiyle, onun Paris Komünü üzerine yaptığı açıklamalar arasında bir sürekliliğin olduğuna vurgu yapılacaktır. Marx Paris Komününü emeğin özgürleşmesi ve yabancılaşmadan kurtuluşu sağlayacak bir öz yönetim olarak ifade etmektedir.

Keywords

• doğrudan demokrasi
• demokrasi
• paris komünü