بوم شناسی کشاورزی (Feb 2020)
اثر کشت مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) بر رشد، عملکرد معادل و کارایی استفاده از زمین سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) تحت سطوح مختلف کود نیتروژنه
Abstract
یکی از راهکارهای حرکت به‌سمت کشاورزی پایدار، ایجاد تنوع و به‌کارگیری کشت مخلوطی از گیاهان، ارقام و یا ایزولاینهای مختلف در زراعت است. هم‌چنین جهت افزایش بهرهوری در نظام کشاورزی، مدیریت منابع و نهادهها نیز نقش اساسی دارند. به همین دلیل در این آزمایش واکنش سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) به الگوهای مختلف کشت (کشت خالص سیبزمینی و کشتهای مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) در بین ردیفهای سیبزمینی، روی ردیفهای سیبزمینی و بین و روی ردیفهای سیبزمینی) و سطوح نیتروژن (صفر، 80 و 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا و در سال زراعی 1395 اجرا شد. ویژگیهای زراعی، اجزای عملکرد و عملکرد سیبزمینی، عملکرد معادل سیبزمینی، عملکرد غلاف لوبیا سبز، نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی اندازه‌گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بیش‌ترین عملکرد غده سیبزمینی (50/42 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی لوبیا سبز با دریافت 160 کیلوگرم نیتروژن بهدست آمد که با تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن (با عملکرد معادل 51/41 تن در هکتار)، اختلاف معنیداری نداشت. هم‌چنین، بالاترین عملکرد غلاف لوبیا سبز (515 گرم در مترمربع)، نسبت برابری زمین (53/1)، مجموع ارزش نسبی (45/1) و بالاترین عملکرد معادل سیبزمینی (38/54 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن بهدست آمد. بنابراین، تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن از نظر رشد، عملکرد غده، بهبود کارایی استفاده از زمین و کارایی مصرف نیتروژن مناسبترین تیمار بود. در کل، کشت لوبیا سبز در بین ردیفهای سیبزمینی به‌دلیل تعلق آنها به دو تیره مختلف و تفاوتهای اکولوژیکی، مورفولوژیکی و تغذیهای، جنبههای همیاری و مکملی مناسبی در کشت مخلوط دارند. این امر موجب افزایش بهرهوری بهتر از زمین، نور و مواد غذایی موجود در واحد سطح و نیز افزایش تنوع در اکوسیستمهای کشاورزی میگردد.
Keywords
