تفاوت‌های بین گونه‌ای و درون گونه‌ای در جوانه‌زنی و سبز شدن بذر سه گونه هفت‌بند (Polygonum)

Abstract

هفت‌بند یک از مهمترین علف‌های هرز با وسیع ترین پراکنش در دنیاست که گونه‌های آن دارای خواب هستند. برای تعیین بهترین تیمار شکستن خواب سه گونه هفت‌بند خوابیده (Polygonum aviculare L.)، هفت‌بند پیچ (P. convolvulus L.) و هفت‌بند ایرانی (P. persicaria) آزمایشی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل خراش‌دهی با اسید سولفوریک، نیترات پتاسیم، سرمادهی مرطوب، جیبرلیک اسید بودند. در بخش دیگر پژوهش اثرات دمای متناوب شب/ روز (5/15، 10/20، 15/25، 20/30 و 25/35 درجه سانتی گراد) و نور (تاریکی مطلق، 16 ساعت نور/8 ساعت تاریکی و نور مداوم) روی 10 جمعیت هفت بند، از سه گونه مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین جهت تعیین عمق مطلوب جوانه‌زنی، هفت عمق کاشت (0، 2، 4، 6، 8، 10، 12 سانتی متر) مورد بررسی قرار گرفتند. بهترین تیمارها جهت شکستن خواب در گونه‌های هفت‌بند خوابیده و هفت‌بند ایرانی سرمادهی مرطوب و در هفت‌بند پیچ اسید سولفوریک بودند. تفاوت معنی‌داری در درصد و سرعت جوانه‌زنی بین جمعیت‌های هفت‌بند وجود داشت. جوانه‌زنی در طیف گسترده‌ای از نوسانات دمایی صورت گرفت اما تفاوت‌های بین گونه‌ای و درون گونه‌ای در این سه گونه وجود داشت. جوانه‌زنی هفت‌بند پیچ به نور وابسته نبود. در همه جمعیت‌ها با افزایش عمق کاشت درصد سبز شدن کاهش یافت اما واکنش سبز شدن بذرهای جمعیت ها به افزایش عمق کاشت، متفاوت بود. نیاز نوری هفت‌بند خوابیده و ایرانی نشان داد که این گونه‌ها در مزارعی با شخم حداقل یا بدون شخم فراوانی بیشتری خواهند داشت. بنابراین افزایش عمق شخم می‌تواند در مدیریت این گونه‌ها موثر باشد.

Keywords

• بذر
• دمای متناوب
• شکستن خواب علف هرز
• نیترات پتاسیم