بازیافت مس از باطله‌های فرآوری معدن سرب قله‌کفتران شاهرود

Abstract

معدن متروکه سرب قله­کفتران شاهرود در 4 کیلومتری شمال شرق معدن چاه موسی حاوی مقادیر قابل­توجهی از باطله‌های فرآوری است که در منطقه دپو و رها شده­اند. این باطله­ها با ذخیره قابل‌توجه بالغ بر 50 هزار تن با محتوی مس 95/0 درصد قابلیت بهره­برداری دارند. در این تحقیق بازیابی مس از باطله­های فراوری معدن قله­کفتران به روش لیچینگ همزنی و سمنتاسیون مورد مطالعه قرار گرفته است. در آزمایش­های لیچینگ تأثیر فاکتورهای pH، ابعاد ذرات، درصد جامد و زمان ‌بر روی بازیابی مس با استفاده از روش­های طراحی آزمایش‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین تأثیر پارامترها­ی pH، دما و زمان ‌بر فرایند سمنتاسیون مس بررسی گردید. نتایج نشان داد که pH و اندازه ذرات به ترتیب دارای بیشترین تأثیر بر انحلال مس هستند و درصد جامد و زمان تأثیر کمتری دارند. درنهایت شرایط بهینه برای لیچینگ همزنی pH برابر با 1، ابعاد دانه­بندی 106- میکرون، زمان 150 دقیقه و درصد جامد 30 تعیین شد که میزان بازیابی لیچینگ در این شرایط برابر 7/91 درصد به دست آمد. همچنین نتایج آزمایش بطری غلتان نشان داد که میزان اسید مصرفی باطله فرآوری معدن متروکه قله­کفتران برابر با 8/113 کیلوگرم بر تن در شرایط میزان بازیابی بیشینه است. نتایج حاصل از آزمایش­های سمنتاسیون نشان داد که هر سه عامل pH، زمان و دما بر فرآیند سمنتاسیون مس مؤثر هستند. درنهایت نیز pH برابر با 2، زمان 30 دقیقه و دمای محیط به‌عنوان شرایط بهینه سمنتاسیون انتخاب شد. میزان بازیابی سمنتاسیون در این شرایط 6/98 درصد و بنابراین بازیابی کل (لیچینگ + سمنتاسیون) برابر 41/90 درصد تعیین شد. مطالعه بر روی پودر مس سمنت شده نیز نشان داد که درصد خلوص مس 9/96 درصد و ناخالصی پودر مس سمنت شده (عمدتاً آهن) ناچیز است.

Keywords

• لیچینگ همزنی
• سمنتاسیون
• باطله فرآوری
• معدن متروکه قله‌کفتران