اثرات تغذیه‌ای دانه‌‌های روغنی کلزا و سویا آسیاب شده به عنوان مکمل چربی بر عملکرد میش‌های قزل در دوره‌ی انتقال

Abstract

سابقه و هدف: ماه آخر آبستنی، جزء مراحل حساس برای دام‌ها محسوب می‌شود. تامین مواد مغذی و انرژی مورد نیاز در این زمان امری حیاتی به شمار می‌آید، به‌طوری‌که عدم تامین انرژی کافی در این زمان، احتمال ابتلاء دام به بیماری‌های متابولیکی را افزایش می-دهد که می‌تواند به میزان زیادی با افزایش تراکم انرژی جیره با استفاده از دانه‌های روغنی از بروز آن پیشگیری کرد. بنابراین این آزمایش به منظور بررسی اثرات دانه‌ی کلزا و سویا بر عملکرد، تولید و ترکیبات شیر، فرآیندهای تخمیر شکمبه‌ای و متابولیت‌های خونی میش‌های قزل در دوره‌ی انتقال انجام گرفت.مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی با استفاده از 16 راس میش قزل با میانگین سنی سه سال و میانگین وزن ‌(kg 8/3±59) و در یک دوره‌ی 74 روزه (14روز عادت‌دهی و 60 روزه ثبت صفات) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: 1- شاهد (جیره‌ی بدون مکمل چربی) 2- جیره‌ی پایه‌ی حاوی 5 درصد دانه‌ی کلزای آسیاب شده به عنوان مکمل چربی، 3- جیره‌ی پایه‌ی حاوی 5 درصد دانه‌ی سویای آسیاب شده به عنوان مکمل چربی و 4- جیره‌ی پایه‌ی حاوی مخلوط 5 درصد دانه‌ی کلزا و سویای آسیاب شده به نسبت 50:50 بود. جیره‌ها به صورت کاملا مخلوط در دو نوبت 6:00 و 18:00 در اختیار دام‌ها قرار داده می-شد. میزان افزایش وزن بره‌ها در دوره‌ی بعد از زایش، همه روزه با استفاده از باسکول دیجیتالی اندازه‌گیری شد. به منظور تعیین شیر تولیدی و ترکیب شیر میش‌ها، نمونه‌ی شیر در دو روز متوالی جمع‌آوری و با استفاده از دستگاه میلکواسکن آنالیز شد. نمونه‌ی مایع شکمبه به منظور بررسی پارامترهای تخمیر شکمبه‌ای، در روز بیستم بعد از زایش با استفاده از روش سوند مری گرفته شد. نمونه‌ی خون وریدی نیز از طریق ورید وداج در روز بیستم بعد زایش، برای اندازه‌گیری فرآسنجه‌های خونی گرفته شد. نتایج: نتایج نشان داد که وزن تولد بره‌ها، میزان خوراک مصرفی و تغییرات روزانه‌ی وزن میش‌ها در دوره‌ی قبل و بعد از زایش تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت(05/0>P). افزایش وزن بره‌ها تفاوت معنی‌داری بین تیمارها نشان نداد. میزان تولید شیر در تیمار مصرف کننده‌ی جیره‌ی حاوی دانه‌ی‌ کلزا به‌طور معنی‌داری بیشتر بود(05/0>P). تفاوت معنی‌داری در بررسی میزان ترکیبات شیر وجود نداشت (05/0>P). میزان تری‌گلیسرید، کلسترول و بتاهیدروکسی‌بوتیرات خون در بین تیمارهای مختلف آزمایشی تفاوت معنی-داری نداشت. مقدار گلوکز و پروتئین تام خون در دوره‌ی بعد از زایش تفاوت معنی‌داری در بین تیمارها نشان داد(05/0>P). اما میزان نیتروژن اوره‌ای خون در دوره‌ی بعد از زایش در تیمار سویا بیشتر از سایر تیمارها بود(05/0>P). تفاوت معنی‌داری در pH و میزان اسیدهای چرب فرار عمده‌ی شکمبه شامل اسید استیک، اسید پروپیونیک، اسید بوتیریک و اسید ایزووالریک اسید وجود نداشت (05/0>P). تیمار شاهد کم‌ترین میزان گوارش‌پذیری پروتئین و بیشترین میزان گوارش پذیری الیاف نامحلول در شوینده‌ی خنثی را در بین تیمارها داشت(05/0>P).نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، افزودن دانه‌های کلزا به عنوان مکمل چربی در جیره‌ی میش‌های قزل در دوره‌ی انتقال با کاهش تعادل منفی انرژی سبب افزایش تولید شیر بدون تاثیر منفی بر ترکیبات شیر و مصرف خوراک در سطح 5 درصد شود. هرچند نیازمند مطالعات بیشتر در این زمینه می‌باشد.

Keywords

• دانه‌های‌روغنی
• دوره‌‌ی انتقال
• متابولیت‌های خونی
• تخمیر شکمبه‌ای