RAZLIKE U DIMENZIJAMA AGRESIVNOSTI IZMEĐU NASILNIH I NENASILNIH PRESTUPNIKA I PRIPADNIKA OPŠTE POPULACIJE

Abstract

U kriminologiji postoji suštinska debata između dve suprotstavljenje kriminološke teorije – generalne, prema kojoj se klasifikacija prestupnika po kriterijumu tipa prestupa koji su počinili, smatra irelevantnom i specifične, odnosno tipološke teorije, prema kojoj postoji posebna grupa prestupnika koji imaju jedinstvenu i specifičnu tendenciju ka favorizovanju nasilnih u odnosu na druge oblike kriminalnog ponašanja. Pretpostavlja se da je agresivnost jedan od potencijalnih faktora koji doprinose specijalizaciji prestupnika za nasilna dela. Osnovni cilj ovog istraživanja jeste utvrđivanje razlika u domenu agresivnosti između tri grupe ispitanika: grupe pripadnika nezatvorske populacije koji nikada nisu bili osuđivani (n = 201), grupe počinilaca nasilnih krivičnih dela (n = 42) i grupe počinilaca nenasilnih krivičnih dela (n = 41). Agresivnost je ispitivana preko Upitnika agresivnosti BODH kojim se mere dimenzije Bes, Osvetoljubivost, Dominacija i Hostilnost. Rezultati pokazuju da počinioci nasilnih krivičnih dela ostvaruju značajno više skorove na Osvetoljubivosti, Dominaciji i Hostilnosti u odnosu na preostale ispitivane grupe ispitanika, dok razlike na Besu nisu značajne. Razlike između pripadnika nezatvorske populacije i nenasilnih prestupnika nisu se ispoljile u odnosu na dimenzije BODH. Rezultati govore u prilog tipološkoj kriminološkoj teoriji, potvrđujući agresivnost kao važan faktor specijalizovanja za nasilne prestupe. U radu su razmotrene praktične i teorijske implikacije ovih nalaza.

Keywords

• agresivnost
• BODH
• nasilni i nenasilni prestupnici
• specifična kriminološka teorija