Hitit Sosyal Bilimler Dergisi (Dec 2023)
Kredi temerrüt takas primi volatilitesi ve seçilmiş makroekonomik değişkenlerle olan ilişkisi: Türkiye örneği
Abstract
Bu çalışmada uygulamanın ilk kısmında Türkiye’nin ülke risk priminde gözlenen volatilite 2004-2022 dönemi için incelenmiştir. Daha sonra ülke risk primi ile seçili makroekonomik değişkenler (dolar kuru, enflasyon, faiz ve BİST-100) arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki araştırılmıştır. Bu bağlamda çalışmada ARMA(3,3)-GJR GARCH (1,1) modeli ile volatilite modellemesi yapılmış ve daha sonra ARDL sınır testi uygulanmıştır. Volatilite modellemesi sonucunda ülke risk primi sistemine gelen şokların volatilite direnci düşük çıkmıştır. Yine volatilite modellemesi sonucunda Asimetri katsayısına göre sistemde kaldıraç etkisi bulunmamaktadır. İncelenen dönemin uzun bir zaman dilimi olduğu göz önünde bulundurularak seride olabilecek yapısal kırılmalar, Varyansta Kırılma testi ile incelenmiş ve bulunan dört kırılma tarihi modele dâhil edilmiştir. Varyans denkleminde kırılma tarihlerinin dâhil edildiği modelin geçersiz çıkması sonucu ile volatilite direncinin düşük çıkması, birbirini destekleyen sonuçlar olarak dikkati çekmektedir. ARDL sınır testi sonucunda ülke risk primleri ile modelde kullanılan makroekonomik değişkenler arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisi belirlenmiştir. ARDL modelinde kısa ve uzun dönem birlikte dikkate alındığında ülke risk primleri üzerinde etki gücü en yüksek faktörün sermaye piyasası olduğu belirlenmiştir. Uzun dönemde fiyatlar genel düzeyi kaynaklı şoklar, ülke risk priminde artışa neden olurken kısa dönemde bağımsız değişkenlerden ülke risk primi üzerine çeşitli gecikmelerden anlamlı etkiler belirlenmiştir. ARDL modelinde kısa dönem sonuçları ile hesaplanan ECM’ye göre bir önceki dönemde oluşan şokun neden olduğu dengesizliğin %26’lik kısmı cari dönemde giderilerek uzun dönemli denge konumuna ulaşılmaktadır.
Keywords
