نگاهی به مطالعات فرارسی فناورانه از منظر گذارهای پایدار: رویکرد فراترکیب

Abstract

یکی از موضوعات اصلی اقتصاد این است که تغییرات جهانی تا چه اندازه باعث ایجاد فرصت‌های پیشرفت کشورهای در حال توسعه می‌شود. مکتب اقتصاد نئوکلاسیک بر فرارسی تأکید داشته اما با این حال سیاست‌ها و راهبرد‌های فرارسی را برای تمامی کشورها یکسان در نظر گرفته است. در مکتب اقتصاد تکاملی، به مرور این نوع نگاه به فرارسی تغییر و این موضوع سبب علاقه کشورهای در حال توسعه به انجام مطالعات پیشرفت فناورانه و پیشی گرفتن آنها از کشورهای توسعه‌یافته در قالب مطالعات فرارسی فناورانه شده است. این مطالعات با توجه به تحولات جهانی، دستخوش تغییر شده و تکامل پیدا کرده است. مقاله حاضر به بررسی روند مطالعات فرارسی فناورانه می‌پردازد. در این نوشتار، 92 مقاله در بازه زمانی 58 سال (1962 تا 2020) از 21 مجله معتبر استخراج گردید. به روش تحلیل فراترکیب، دو جریان اصلی مسیر کوتاه و مسیر بلند در پیشینه شناسایی و ویژگی‌های هر یک از این مطالعات با یکدیگر مقایسه شدند. یافته‌ها حاکی از آن است که روند مطالعات فرارسی فناورانه به سمت گذارهای پایدار با تأکید بر باز کردن پنجره‌های فرصت درون‌زا از طریق مدیریت مجموعه‌ای از فعالیت‌ها جهت توسعه رژیم‌های اجتماعی-فنی و مبتنی بر تحلیل نظام‌های نوآوری فناورانه و برای ایجاد پاسخ‌های پیش‌فعالانه توسط کشورهای پیرو، در جریان است.

Keywords

• گذار پایدار
• فرارسی فناورانه
• مسیر کوتاه
• مسیر بلند
• روش تحلیل فراترکیب