Yarı Kurak Şartlarda Volkanik Materyal Üzerinde Oluşan Toprakların Ayrışma Oranları ve Kil Mineralojisine Kuzey ve Güney Bakının Etkisi

Abstract

Bu çalışmada kuzey ve güney yönlü bakıya sahip iki farklı topoğrafyada oluşan topraklar element kayıpları ve kil mineralleri oluşumları irdelenerek araştırılmıştır. Element kayıpları Ti gibi immobil elementlerin zenginleşmesi ve kayıplarına dayanan kütle dengesi hesaplamaları ve Kimyasal alterasyon indeksi (CIA), Kimyasal ayrışma indeksi (CIW), Bazlar/R2O3 oranı, Plajiyoklas alterasyon indeksi (PIA), Product Indeks (P) gibi ayrışma indisleri kullanılarak belirlenmiştir. Parçalanma ayrışma ortamının yorumlanmasında kullanılan indislere göre çalışma alanı profilleri jeolojik ana materyalin yaşına uyumlu olarak düşük bulunmuş. Kütle taşınım fonksiyon değerleri ve kütle kayıp kazançları, güney yamaçta açılan profillerde kuzey yamaç profillerine göre daha fazla kayıp ile birlikte bakının önemli olduğu ortaya çıkmıştır. Profillerde yapılan X-ray çekimlerinde kuzey yamaç kısmındaki toz örneklerde K-Feldispat ve Kuvars miktarının güney yamaç profillerine göre yüksek olduğu parçalanma ayrışmanın bakı etkisi ile daha ileri düzeyde olduğu görülmüştür. Kil tiplerini belirlemeye yönelik çalışmada güney yamaçta yoğun smektit ve smektit-illit ara tabakalı kil mineralleri söz konusu iken, kuzey yamaç kesimlerinde bolluk sırasına göre illit, kaolinit ve smektitin varlığı tespit edilmiştir.

Keywords

• weathering index; mass transport function; mass balance; clay mineralogy; çünür hill
• andesite/trachyandesite
• ayrışma indeksi
• kütle taşınım fonksiyonu
• kütle kayıp/kazançları
• kil mineralojisi
• çünür tepesi
• andezit/trakiandezit