ریخت‌شناسی و ریزریخت‌شناسی اوتریکول در گونه‌های Carex زیرجنس Carex در ایران

Abstract

جنس Carex، بزرگ‌ترین جنس تیره اویارسلام در دنیا و ایران، دارای چهار زیرجنس است که زیرجنس Carex با داشتن 68 گونه در محدوده فلورا ایرانیکا و 44 گونه در ایران بزرگ‌ترین زیرجنس می‌باشد. این جنس به دلیل داشتن شباهت‌های ریخت‌شناسی بین گونه‌ها، از گروه‌های کمپلکس متعددی تشکیل شده است. صفات مربوط به ساختارهای زایشی به ویژه اوتریکول و فندقه برای شناسایی و مرزبندی گونه‌ها در این جنس از اهمیت خاصی برخوردارند. در این تحقیق، ساختار اوتریکول در بین گونه‌های زیرجنس Carex در ایران مطالعه شده است. به منظور ارزیابی صفات ریخت‌شناسی و ریزریخت‌شناسی، از نمونه‌های هرباریومی استفاده شد و داده‌های به دست آمده، با استفاده از نرم‌افزارPAST نسخه 14/3 آنالیز شدند. صفاتی از قبیل شکل اوتریکول (نمای کلی و عرضی)، بالدار و یا بالدار نبودن حاشیه، جنس، وجود رگه و تعداد آن، وجود کرک و منقار (شکل و طول) از اهمیت بیشتری نسبت به سایر صفات برخوردار بودند. کلید شناسایی براساس صفات ریخت‌شناسی برای گونه‌های زیرجنس Carex در ایران تهیه شد. صفات ریخت‌شناسی اوتریکول صرفا در سطح گونه مفید بوده، ولی در سطح فراگونه (بخش) و همچنین صفات ریزریخت‌شناسی، نه در سطح گونه و نه در سطح بخش مؤثر واقع نشد. به علاوه، آنالیز تجزیه خوشه‌ای براساس داده‌های ریخت‌شناسی اوتریکول، طبقه‌‌بندی‌های مرسوم بخش‌ها در فلور ایران و فلور ایرانیکا را ﺗایید نکرد، ولی با نتایج فیلوژنی مطابقت بیشتری نشان داد.

Keywords

• تاکسونومی
• تیره اویارسلام
• فندقه
• کلید شناسایی
• میکروسکوپ الکترونی نگاره