Quasi-terapeutyczna funkcja wywiadu częściowo ustrukturyzowanego w odniesieniu do badań własnych. Rola i znaczenie dobrej relacji w wywiadzie socjologicznym

Abstract

Tematem przewodnim niniejszego opracowania jest sytuacja społeczna jakościowego badania socjologicznego (wywiadu o typie częściowo ustrukturyzowanym z pytaniami otwartymi), podczas której można wyodrębnić pewne elementy terapii w znaczeniu ogólnym. Inspiracją do postawienia tezy o mimowolnej – w dużej mierze nieuświadomionej – terapii (która może być nazwana quasi-terapią) osób poddanych wywiadom socjologicznym były badania własne. Odbyłem je w lipcu 2015 r., uczestnikami były osoby starsze, mieszkańcy Warszawy. Dotyczyły one stereotypizacji i kategoryzacji językowej mniejszości żydowskiej. W niniejszym artykule przedstawiono założenia wywiadów jakościowych, odniesiono się do definicji terapii, jej podobieństw i różnic z wywiadem socjologicznym. Wnioski i porównania obu form zostały przedstawione w odniesieniu do wspominanych badań własnych. Zaakcentowano w nich przede wszystkim rzeczywiste wypowiedzi rozmówców, w których podnoszono rolę rozmowy i konwersacji oraz ich funkcję terapeutyczną. W konkluzji dokonano podsumowania zebranych argumentów i nawiązano do form logoterapii i rezyliencji jako przykładowych rodzajów terapeutycznego znaczenia rozmowy. Tym samym, potwierdzeniu uległ zasadniczy cel artykułu, jakim jest wskazanie roli i znaczenia dobrej relacji w badaniach socjologicznych.

Keywords

• quasi-terapia
• wywiad częściowo ustrukturyzowany