Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi (Jun 2023)
Neoklasik Realist Teori Perspektifinden Türkiye’nin 1956 Süveyş Krizi’ne Yönelik Dış Politikasının Analizi
Abstract
Bu çalışma Türkiye’nin 1956 Süveyş krizi konusunda yürüttüğü dış politikayı neoklasik realist teori çerçevesinde analiz etmektedir. Bu doğrultuda, bir bağımlı değişken olarak “1956 Süveyş krizine yönelik Türk dış politikasını” analiz etmek için, çalışmanın metodolojisi gereği, “uluslararası sistemsel faktörler” bir bağımsız değişken ve “yerel faktörler” bir ara değişken olarak ele alınmaktadır. Çalışmada 1956 Süveyş krizine yönelik Türk dış politikası yapımı sürecinde belirleyici/sınırlandırıcı bir etkiye sahip olduğu öne sürülen uluslararası sistemin yapısı, Soğuk Savaş döneminde süper güçler arasındaki ideolojik karşıtlık ve nükleer rekabeti ifade eden iki kutupluluk ile ilişkilendirilerek açıklanmaktadır. “Caydırıcı askeri kapasite ihtiyacı”, “Türk dış politikası geleneğindeki Batıcılık eğilimi”, “ekonomik teşvik gereksinimi” ve “karar alıcıların bölgesel liderlik çabası” gibi çeşitli faktörler ise uluslararası sistemin belirleyici/sınırlandırıcı etkilerini yorumlayıcı nitelikteki yerel filtreler olarak ele alınmaktadır. İki farklı analiz düzeyinin kullanıldığı bu çalışmada hem 1956 Süveyş krizine yönelik Türk dış politikasının sistemsel etkilere dayanan “sürekliliği” hem de yerel dinamiklerden kaynaklanan “değişim eğilimi” ortaya konulmaktadır.
Keywords
