Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dec 2023)
TÜRKİYE’DE ANARŞİST YAYINCILIĞIN BAŞLANGICI: KARA VE EFENDİSİZ DERGİLERİ
Abstract
ÖZ: Modern ideolojilerden birisi olan anarşizm, Türk siyasal-düşünsel hayatının herhangi bir döneminde etkili olamamış ve Türk yazınında kendine neredeyse hiç yer bulamamıştır. Ancak Kara ve Efendisiz dergileri ile birlikte, 1980’li yılların ikinci yarısında anarşist ideolojiyi merkezine alan bir süreli yayıncılık faaliyeti başlamıştır. Bu dergiler, anarşist hareketi kavramlar, kişiler ve olaylar ışığında aktardığı gibi siyasal, sosyal ve ekonomik meseleleri de anarşist bir perspektifle analiz etmişlerdir. Ulusal ve uluslararası düzeyde cereyan eden birçok mesele, dergi yazarları tarafından ele alınmıştır. Bu makalenin amacı, Kara ve Efendisiz dergilerinin bıraktığı yazınsal birikimin incelenmesi, yayımlanan içeriklerin detaylı analizinin yapılması ve dergilerin Türkiye’deki anarşist düşünceye ne tür katkıları olduğunun saptanmasıdır. Tematik içerik analizi yöntemiyle ele aldığımız bu çalışmanın kapsamı, Kara ve Efendisiz dergilerinde yer alan yazı, makale, çeviri eser ve illüstrasyonlar olarak belirlenmiştir. Bu çalışmada ilk kez, Türkiye’deki ilk anarşist dergilerin ortaya koyduğu entelektüel birikim detaylı bir biçimde ele alınmıştır. Çalışmanın bulguları, Türkiye’de anarşizm ve anarşist yayıncılık faaliyetleri üzerine çalışan araştırmacılar için bir rehber niteliğindedir. ABSTRACT: Anarchism, one of the modern ideologies, has not been effective in any period of Turkish political-intellectual life and has hardly found a place for itself in Turkish literature. However, with emergence of the journals of Kara and Efendisiz, a periodical publishing activity centered on anarchist ideology started in the second half of the 1980s. These journals analyzed the political, social and economic issues with an anarchist perspective, as well as presenting the anarchist movement in the light of concepts, people and events. Many national and international issues have been discussed by the authors of the journal. The aim of this article is to examine the literary accumulation left by Kara and Efendisiz journals, to make a detailed analysis of the published contents and to determine what kind of contributions the journals have to anarchist thought in Turkey. The scope of this study, which we handled with thematic content analysis method, was determined as articles, translated works and illustrations in the journals Kara and Efendisiz. In this study, for the first time, the intellectual accumulation of the first anarchist journals in Turkey has been examined in detail. The findings of the study serve as a guide for researchers working on anarchism and anarchist publishing activities in Turkey.
Keywords
