İran Camilerinin Tarihi Süreç (7-17. Yüzyıl) İçerisinde Değişen Plan Tipolojisi

Abstract

İslam sonrası İran mimarlığının dini yapıları, yapı türleri arasında önemli bir yere sahiptir. Kentsel çevreye bakıldığında, dini yapıların en belirgin ürünü olan camilerin öne çıktığı kabul edilmektedir. Dolayısıyla İran mimarisi dönemlerine göre incelendiğinde camiler, en parlak ve gelişmiş yapılar olarak örnek gösterilebileceğinden; en çok çeşit ve tipolojiye sahip olan binalar olarak, birçok araştırmacı tarafından çalışma konusu olarak ele alınmıştır. Bu çalışmada da 7-17. yüzyıllar arasında inşa edilen tarihi camilerin plan tiplerini tespit etme amacıyla kubbe, eyvan, şebistan ve avlu; plan şemasının dört önemli unsuru olarak değerlendirilmiştir. Bu amaçla, ilgili kaynaklar araştırılmış ve bu tarihi süreçte önde gelen birçok caminin özgün planı incelenerek farklı tiplere ayrılmıştır. Yapılan çalışmada elde edilen tipolojiler sayesinde, camilerin tarihsel gelişiminin anlaşılabileceği ve ortak bir dil oluşturulmasının mümkün olabileceği ön görülmektedir.

Keywords

• historical mosque
• mosque typology
• iranian historical architecture
• grand mosque
• tarihi cami
• cami tipolojisi
• i̇ran tarihi mimarisi
• cuma camisi