تحقیقات علوم قرآن و حدیث (Feb 2024)

دستاوردهای بازیابی منابع آثار روایی برای حوزه‌های دیگر مطالعات حدیثی

  • آمنه حدادی,
  • نصرت نیل ساز

DOI
https://doi.org/10.22051/tqh.2023.41760.3702
Journal volume & issue
Vol. 20, no. 4
pp. 201 – 233

Abstract

Read online

بازیابی منابع آثار روایی که از حوزه‌های نوین مطالعات حدیثی است، به شناسایی منابع موجود یا مفقود آثار روایی موجود اختصاص دارد. پژوهش‌های این حوزه اگر به صورت روش‌مند و دقیق صورت گیرد، فرآیندی جامع است که علاوه بر نتایج مستقیمی مانند: 1.یافتن منابع بی‌واسطه و باواسطه اثر روایی؛ 2.میزان احتمالی بهره‌مندی از هر کدام از منابع؛ 3.تعیین تعلق منابع اثر به هر کدام از دوره‌های حدیثی؛ 4.تشخیص میزان بهره‌مندی از آثار کهن و متقدم روایی؛ دستاوردهای جانبی فراوان و راه‌گشایی برای حوز‌ه‌های دیگر مطالعات حدیثی دارد. در این پژوهش، بر اساس بررسی و تحلیل مطالعاتی که تاکنون در حوزه بازیابی منابع آثار روایی صورت‌گرفته و ارائه نمونه‌هایی از این پژوهش‌ها، دوازده دستاورد مهم و متنوع شناسایی و معرفی شده است. این دستاوردها عبارتند از: 1.تاریخ‌گذاری احادیث؛ 2.بازسازی آثار از دست رفته؛ 3.آشنایی با شیوه‌های محدثان متقدّم در اخذ روایت از آثار حدیثی؛ 4.اصلاح اسانید؛ 5.کامل‌شدن طرق در فهرست‌ها؛ 6.گردآوری اطلاعات دقیق‌تر درخصوص آثار روایی؛ 7.شناسایی طرق مورد اعتماد محدثان در سندهای پرتکرار؛ 8.آگاهی از نحوه تعامل حوزه‌های حدیثی با یکدیگر؛ 9.یافتن شواهد بیشتر در مکتوب‌ بودن منابع آثار روایی؛ 10.شناسایی موارد نقل شفاهی؛ 11.دستیابی به یافته‌های جدید در نتیجه تحلیل آماری و12. شناسایی سیر انتقال دانش حدیثی در میان محدثان.

Keywords