TEORIJA UMA KOD DECE – PRELIMINARNO ISTRAŽIVANJE O ULOZI PAMĆENJA I JEZIČKIH SPOSOBNOSTI KAO RAZVOJNIH POKAZATELJA

Abstract

Predškolski uzrast predstavlja period suštinskih promena u sposobnostima dece da eksplicitno rasuđuju o mentalnim stanjima drugih. Cilj istraživanja je bio da se utvrdi odnos između teorije uma, radne memorije i jezičkih sposobnosti kod dece tipičnog razvoja, uzrasta od četiri do osam godina. Za procenu navedenih sposobnosti korišćeni su merni instrumenti: Zadatak lažnog verovanja „Sanja i Ana”, Raspon brojeva unazad, Test verbalnog pamćenja, Test brzine odlučivanja, Gramatika mališana i FONT test. Rezultati istraživanja su ukazali na statistički značajne korelacije između teorije uma, verbalnog pamćenja, kao i nekih aspekata jezičkih sposobnosti. Ipak, kao statistički značajan pokazatelj postignuća na zadacima teorije uma izdvaja se samo verbalno pamćenje (p < .05) koje zajedno sa verbalnom radnom memorijom predviđa 26% varijanse postignuća u usvojenosti teorije uma prvog reda (F = 9.40; df = 2; p = .00) i 15% varijanse postignuća u ukupnom skoru na zadacima procene teorije uma (F = 4.55; df = 2; p = .01). Rezultati istraživanja sugerišu blizak ali intrigantan odnos između teorije uma, egzekutivnih funkcija i jezičkih sposobnosti.

Keywords

• egzekutivne funkcije
• jezičke sposobnosti
• predškolski uzrast
• teorija uma