Öznel İktisadi İyi Oluş ve Öznel Sağlık Algılarının Belirleyicileri: İki Değişkenli Sıralı Probit Yaklaşımı

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki hanehalklarının öznel iktisadi iyi oluş ile öznel sağlık algılarının belirleyicilerini, bu iki öznel bilgi arasındaki etkileşim dikkate alarak incelemektir. Bu çerçevede, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2017 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması (GYKA) mikro veri setinden yararlanılmıştır. Bu veri setindeki, “hanenin toplam geliri ile gerekli harcamaları yapabilme durumu” sorusuna verilen yanıtlar “öznel iktisadi iyi oluş” ve “hanehalkı reisinin sağlık durumu” sorusuna verilen yanıtlar ise “öznel sağlık” olarak tanımlanmıştır ve bu değişkenler çalışmanın bağımlı değişkenlerini oluşturmaktadır. Çalışmada, hanehalkı reisinin iyi-oluşunu etkileyen bağımsız değişkenlerin incelenmesinde, bağımlı değişkenin sıralı yapısını ve iki bağımlı değişken arasındaki etkileşimi dikkate alan iki değişkenli sıralı probit model kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre hanehalkı reisinin eğitim düzeyi arttıkça, hanehalkı reisinin öznel sağlık algısı daha iyi olmaktadır. Bunun yanında hanehalkı reisinin işsiz veya boşanmış olması, öznel iktisadi iyi oluşunu ise olumsuz etkilemektedir. Hanehalkı geliri ise hem hanehalkı reisinin öznel iktisadi iyi oluşunu hem de öznel sağlığını etkileyen en önemli değişkendir. Sonuç olarak hanehalkı reisinin öznel iktisadi iyi oluşu ve öznel sağlığının belirleyicileri farklılık göstermekle birlikte iki öznel bilgi arasında ilişki söz konusudur.

Keywords

• bivariate ordered probit model
• subjective economic well-being
• subjective health
• i̇ki değişkenli sıralı probit model
• öznel iktisadi iyi oluş
• öznel sağlık