ارزیابی فعالیت‌های نئوتکتونیکی در گستره آتشفشانی-رسوبی راوه-راهجرد (سلفچگان)

Abstract

تکتونیک ژئومورفولوژی یکی از دانش­های مورداستفاده مهم در بررسی زمین­ساخت جنبا است. تحلیل­های کمی مبتنی بر شاخص­های مورفومتری تعریف شده از روش­های در دسترس و نسبتاً ارزان محسوب می‌شود که برای درک تفاوت­ها در میزان فعالیت زمین­ساختی در چشم‌اندازهای جوان کاربرد دارد و با توجه به سرعت بالا و هزینه پایین در استفاده از این‌گونه روش‌ها، از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. این شاخص­ها به‌صورت ابزار شناسایی پایه برای تشخیص تغییر شکل­های تکتونیکی یا تخمین ناپایداری نسبی فعالیت­های تکتونیکی در منطقه­ای ویژه به کار می­روند. البته این بررسی­ها در مناطق متشکل از سنگ­های آتشفشانی از حساسیت بیشتری به‌ویژه در تعریف دقیق مرز زیرحوضه­ها برخوردار است. در این مطالعه گستره­ای متشکل از رخنمون سنگ­های آتشفشانی و نهشته­های جوان که در جنوب سلفچگان و در مرز استان­های قم-مرکزی قرار دارد، برای مشخص کردن فعالیت­های نئوتکتونیکی بر اساس شش شاخص­ مورفومتری گرادیان طولی رودخانه (SL)، نسبت پهنای کف دره به عمق (Vf)، انتگرال هیپسومتری (Hi)، شکل حوضه آبریز (Bs)، عدم تقارن حوضه زهکشی (Af) و تقارن توپوگرافی عرضی (T) موردبررسی قرار گرفت. درنهایت پس از محاسبۀ شاخص­ها با میانگین گرفتن از آن­ها و محاسبۀ شاخص فعالیت نسبی (Iat) گستره از لحاظ فعالیت به چهار رده تقسیم شد که در این تقسیم‌بندی رده­های 1 تا 4 به ترتیب بیانگر بیشترین تا کم­ترین فعالیت زمین­ساختی است که بر این اساس مشخص شد که 86/2 درصد حوضه­ها در ردۀ 2، 43/51 درصد حوضه­ها در ردۀ 3 و 71/45 درصد حوضه­ها در ردۀ 4 جای می­گیرند.

Keywords

• سلفچگان
• نئوتکتونیک
• شاخص‌های مورفوتکتونیکی
• شاخص فعالیت نسبی
• مورفومتری