Eskiyeni (Mar 2023)
Metaverse Arsa Alımlarında Mülkiyet Hakkının İslâm Hukuku Açısından Değerlendirilmesi
Abstract
İnsanoğlu devamlı malvarlığı değerini artırmak ister. Gayrimenkule yatırım, bugün için malvarlığı değerini artırmada kârlı yatırımlardan birisi olarak görülmektedir. Metaversede arsa alımları bu anlamda rağbet gören yatırımlar arasında yerini almıştır. Sanal evrende arsa alımları hukuki açıdan cevaplanması gereken soruları da beraberinde getirmiştir. Özellikle bu arsaların metaversede yer alması ve bu evrene girişin kullanıcı sözleşmesinin onayına bağlı olması, bu sözleşmelerin bu arsalar üzerindeki mülkiyeti nasıl tanımladığının, yatırımcının/kullanıcının hakkının korunabilmesi için önemli olduğu söylenebilir. İslam hukukunda akdin mahallinin teslim edilebilir olması, akdin geçerlilik şartlarındandır. Bu teslimiyet, akit mahalli üzerinde tam tasarruf hakkı şeklinde tanımlanmaktadır. Meta evrendeki arsalar üzerindeki tam tasarruf hakkının platformun kullanıcı sözleşmesine bağlı olması, mülkiyet devrinin niteliği ile ilgili cevaplanması gereken soruları öne çıkartmaktadır. Diğer taraftan bir şeyin hukuken mülkiyetin konusu olabilmesi için mal olarak tanımlanabilmesi gerekir. İslâm hukukunda bir şeyin mal kabul edilmesinde icma edilen unsur, toplumsal ön kabulün içerdiği bir değer atfının olmasıdır. Bunun için de meta evrendeki satın alınan arsanın alım satımında atfedilen değerin gerçek dünyada ekonomik anlamda ne ifade ettiğinin belirlenebilir olması gerekir. Ayrıca İslam hukukunda akdin mahallinin her türlü belirsizlikten uzak olması, aldatılmamak ve aldatmamak için riayet edilmesi gereken şartlardan birisidir. Bu nedenle büyük meblağlar ile alınan arsaların bağlı olduğu kullanıcı sözleşmelerin içeriğinin bilinmesi ile bu belirsizliğin en azından alıcı açısından ortadan kalkabileceği düşünülebilir. Bu nedenle bu değerlendirmelerin somut bir veriye dayanması için meta evrende arsa alım ve satımda öne çıkan platformlardan biri olan Sandbox’un kullanım koşullarını içeren sözleşme temel alınmıştır. Bu bağlamda kullanıcı sözleşmelerinin bu arsalar üzerinde belirlediği tasarruf hakkına dair sınırlandırmaların, İslam hukukunun bir şeyin akde konu olabilmesi için esas aldığı ilkeler çerçevesinde değerlendirilmeye alınmıştır.
Keywords
