Kimlik Kavramına Ahlaki Bir Bakış: Ahlaki Kimlik Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Blasi’nin ahlaki kimlik kuramı temel alınarak yetişkinlerin ahlaki kimlik düzeylerini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu 18-60 (xort=28,57; xss= 9,59) yaş aralığındaki yetişkin bireyler oluşturmaktadır. Öncelikle ilgili literatür taraması yapılmış olup daha önce hazırlanan ölçekler incelenmiştir. Hedef kitleden konu ile ilgili alınan bilgiler ile içerik analizi yapılarak aday maddeler oluşturulmuştur. Hazırlanan 104 maddelik taslak form uzmanlara gönderilerek tekrar düzenlendikten sonra veri toplama işlemine geçilmiştir. Elde edilen veriler açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi aracılığıyla ölçeğin yapı geçerliğini test etmek için kullanılmıştır. Açımlayıcı faktör analiziyle toplam varyansın %61,413’ünü açıklayan duygu, düşünce ve davranış alt boyutları olmak üzere 3 alt boyuttan oluşan 25 maddelik bir ölçme aracı elde edilmiştir. Bu yapı doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarıyla uyumluluk göstermiştir. Ölçüt bağımlı geçerlik analizi kapsamında Ahlaki Kimlik Ölçeği ile Ahlaki Bütünlük Ölçeği arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (r=,44; p<,001). Ahlaki Kimlik Ölçeğinin toplam iç tutarlık katsayısı .94; “duygu” alt boyutu için .94, “düşünce” alt boyutu için .87, “davranış” alt boyutu için .84 olarak bulunmuştur. Yapılan bağımsız gruplar t testi sonucunda ölçeğin alt üst grup ayırt ediciliği saptanmıştır. Yapılan analizler sonucunda Ahlaki Kimlik Ölçeğinin yetişkinlere hitap eden geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu görülmüştür.

Keywords

• blasi
• ahlaki kimlik
• ölçek geliştirme
• psikometri