مطالعات قرآن و حدیث (Aug 2018)

نقش آیات تعلیل در سوره احزاب

  • مهدی ایزدی,
  • عبدالهادی فقهی زاده,
  • طاهره چینی فروشان

DOI
https://doi.org/10.30497/quran.2018.2292
Journal volume & issue
Vol. 11, no. 2
pp. 239 – 259

Abstract

Read online

سوره احزاب سوره‌ای است که مطالب خود را در سه بخش بیان نموده است. بخش اول ابطال سنت­های جاهلی و اصلاح سنت­ها، بخش دوم جریان جنگ احزاب و بخش سوم احکام الهی مربوط به همسران پیامبر(ص) و احکام گسترش حیاء و عفت در جامعه و در هر سه بخش به نقش منافقان در ایجاد بحران در جامعه اشاره دارد. در انتهای هریک از این سه بخش، آیات تعلیلی آمده است که با هم مشابهت­هایی دارند و در آن­ها عباراتی چون میثاقی که از انبیاء گرفته شده است و سؤالی که از صادقین پرسیده می­شود و امانتی که انسان آن را حمل می­کند آمده که در سوره منظور از آن‌ها به صراحت مشخص نیست و لذا آیات تعلیل سوره، معرکه آرای گوناگون مفسران قرار گرفته است. این مقاله با توجه به مطالب کل سوره، درصدد فهم ارتباط آیات تعلیل فوق با یکدیگر و یافتن معنای عبارات ابهام‌آمیز در آن­ها است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد این سه آیه تعلیل، مکمل یکدیگر و حلقه­ی ارتباط سه بخش سوره هستند. در تعلیل اول منظور از میثاق، ابلاغ اوامر الهی و اقامه احکام الهی توسط پیامبران علی‌رغم مخالفت منافقان و کافران است و منظور از سؤال از صادقان، برقراری نظام سؤال و حساب و سنجش صدق مؤمنان در برابر دستورات و اوامر الهی است و در تعلیل سوم، منظور از امانت، اطاعت و پذیرش ولایت خدا و رسولان است.

Keywords