Türkiye’de Muhafazakârlık Ve Muhafazakâr Roman: Bir Edebi Biçimin Sosyolojisi Üzerine

Abstract

Bu çalışmanın amacı “muhafazakâr roman”ı, onu bir edebi biçim olarak var eden toplumsal koşullar içinde kavramsallaştımaktır. Muhafazakâr roman; milliyetçi roman, İslami roman gibi benzerlerinden önemli noktalarda ayrılmaktadır. Çalışmada, diğer roman türlerinin içeriklerinden dolayı mevcut adlarını alırken muhafazakâr romanın temel belirleyeninin modernleşme sürecinde ortaya çıkan özgün biçimi olduğu iddia edilmektedir. Bu biçim hem edebi niteliklidir hem de tarihsel sosyolojik dinamiklerle oluşmuştur. Muhafazakâr romanın kavramsallaştırılması için Peyami Safa’nın dört tane romanı örneğinde, Edebiyat sosyoloğu Franco Moretti’nin geliştirdiği yöntemle iki aşamadan oluşan bir analiz yapılmıştır. Birinci aşamada romanların biçimsel analizi yapılmış, ikinci aşamada ise bu biçimin oluşumuna etki eden tarihsel bağlam analiz edilmiştir. Sonuç olarak ise muhafazakâr romanın biçimsel olarak ortaya çıkışının Cumhuriyet ve sonrası dönemde ortaya çıkan muhafazakârlık deneyiminin Kemalizm’le diyalektik bir ilişki içinde gelişen paternalist karakteriyle ilgili olduğu vurgulanmıştır.

Keywords

• muhafazakârlık
• cumhuriyetçi muhafazakârlık
• muhafazakâr roman