İstem (Dec 2017)
XIV-XVI. YÜZYILLAR ARASINDA ARNAVUTLUK’TA GAYRİMÜSLİMLER
Abstract
Arnavutluk, Doğu ile Batı medeniyetlerinin buluştuğu bir coğrafyada yer almakta olup, sıra ile Roma, Bizans ve akabinde de Osmanlı gibi dünyanın önde gelen güçleriyle sosyal, kültürel, dinî, idarî ve benzer alanlarda karşılıklı ilişki ve etkileşim içerisinde bulunmuştur. Ayrıca Doğu (Bizans) ile Batı (Roma)’nın siyasi, güç, ekonomik ve benzer çekişmelerin en çok hissedildiği yerlerden biri olmuştur. Arnavutluk’ta cereyan eden bu siyasi çekişme durumuna Ortodoks ile Katolik Hıristiyan mezheplerin birbirine karşı çekişmelerin en çok hissedildiği sırada Osmanlı Devleti Arnavutluk’u hâkimiyeti altına almayı başarmış ve gayrimüslimleri zimmî statüsüne almıştı. Böylece dinî, sosyal, kültürel, ekonomik vb. imkânların yanında Ortodoks ile Katolik çekişmelerine de son verilmiştir. Zamanın en büyük gücün altına girmesiyle her iki mezhepten mensup kimseler gerek Arnavutluk’ta, gerekse Arnavutluk dışında daha rahat bir şekilde tebliğ etme vb. faaliyetlerini yerine getirebiliyor imkânına sahip olmuştu. Osmanlı’nın 500 seneden fazla (1385-1912) bir sürede Arnavutluk’ta kalmasıyla sosyal vb. değişik nedenler sonucu İslam dininin çoğunluk oranda benimsenmesiyle sonuçlanmış olması, Rumeli’deki Osmanlı hâkimiyeti anlayışına örneklik bir konumuna yükselmiştir. O halde denilebilir ki, kültür ve medeniyetlerin harmanlandığı bu topografya, üzerinde yaşayan farklı sosyal faktörlere ve inançlara birlik ve yeniden diriliş ufku vermiş; tarihe sosyo-kültürel modeller ve tarihî-teolojik tecrübe örnekleri bırakmıştır.
