Хабаршысы. Экономика сериясы (Apr 2016)
Моделирование межрегиональной миграции Казахстана. Қазақстанның аймақаралық миграциясын модельдеу
Abstract
Моделирование межрегиональных миграционных процессов является ведущим направлением экономических исследований. К числу основных теорий межрегиональной миграции относят теорию притяжения – выталкивания» факторов миграции. В каждом регионе можно выделить факторы, удерживающие население на данной территории (нейтральные факторы), выталкивающие его (push-factors) или его притягивающие (pull-factors). Одновременно с данными фактора ми действуют различные обстоятельства (третья группа факторов), которые выступают в качестве ограничения миграционных потоков (промежуточные препятствия, например, транспортные издержки, законодательные ограничения на перемещения, недостаток информации о возможном регионе прибытия и т.д.). Кроме этого, действуют еще личные субъективные факторы, влияющие на ускорение либо замедление миграции, вследствие неодинаковой склонности к миграции. В работе по панельным данным Казахстана 1999-2012 гг. оценена расширенная версия гравитационной модели, в спецификации I.Etzo. Показаны основные тренды межрегиональной миграции Казахстана, а также обсуждаются эконометрические аспекты оценивания гравитационных моделей межрегиональной миграции. Аймақаралық миграциялы үдерістерді модельдеу экономика лық зерттеулердің басты бағыты болып табылады. Аймақаралық миграцияның негізгі қағидаларына миграция факторларының «тарту – итеру» қағидасы жатады. Әр аймақта халықты осы аумақта ұстап қалатын факторларды (бейтарап факторлар), оны итеріп тұратын (push-factors), не болмаса оны тартып тұратын (pull-factors) факторларды белгілеуге болады. Осы факторлармен қатар миграциялыағынды шектейтін басқа жағдайлар (факторлардың үшінші тобы) да кездеседі (аралық кедергілер, мысалы, көлік шығындары, жыл жуға заңды шектеулер, келудің ықтимал аймағы жайлы ақпараттың жеткіліксіздігі және тағы басқалар). Миграцияға бейімділігі бірдей еместікке байланысты, миграцияның жеделдеуіне, не болмаса бәсеңдеуіне ықпал ететін бұдан басқа жеке субъективті факторлар да бар. Қазақстанның 1999-2012 жж. Панельді деректері бойынша жасалған жұмыста гравитациялық модельдің кеңейтілген болжамына I.Etzo спецификациясында баға берілген. Қазақстанның аймақаралық миграциясының негізгі трендтері көрсетілген және аймақаралық миграцияның гравитациялық модельдерін бағалаудың эконометрикалық аспектілері талданған.
