Journal of Agricultural Science and Sustainable Production (Jul 2019)
تغییرات ماده آلی خاک و عملکرد محصول در سامانه‌های خاکورزی حفاظتی و متداول در تناوب گندم-ذرت در منطقه زرقان فارس
Abstract
به منظور بررسی اثر روشهای خاکورزی بر محتوای ماده آلی خاک و عملکرد محصول، پژوهشی مزرعهای در سال 1393 در زرقان استان فارس به صورت آزمایش کرتهای یک بار خُرد شده با سه تکرار در تناوب ذرت-گندم اجرا شد. نتایج نشان داد حفظ بقایا و کاهش عملیات خاکورزی منجر به بهبود ماده آلی خاک شد به گونهای که در عمق صفر تا 10 سانتیمتری، عملیات کم خاکورزی و حفظ بقایا نسبت به خاکورزی رایج دو درصد ماده آلی را افزایش داد. با افزایش عمق خاک، خاکوزی رایج و حفظ بقایا نسبت به کم خاکورزی ماده آلی را یک درصد افزایش داد. عملکرد دانه گندم با انجام عملیات کم خاکورزی و حفظ بقایا نسبت به خاکورزی رایج 5/24 درصد بیشتر شد. بی خاکورزی منجر به کاهش 48 درصدی عملکرد دانه گندم نسبت به کم خاکورزی شد. علاوه براین، حفظ بقایای ذرت در بی خاکورزی منجر به افزایش 21 درصدی عملکرد دانه گندم نسبت به حذف بقایا شد. نتایج نشان داد عملکرد دانه ذرت در شرایط حفظ بقایای گندم با عملیات خاکورزی رایج و یا کم خاکورزی 34 درصد در مقایسه با بی خاکورزی افزایش یافت. در مقابل، حفظ بقایای گندم در بی خاکورزی منجر به افزایش 5/5 درصدی عملکرد دانه ذرت نسبت به حذف بقایا شد. بطور کلی، در مناطق خشک و نیمه خشک که کشت ممتد گندم-ذرت اتفاق میافتد انجام عملیات کم خاکورزی و حفظ بقایای گیاهی به صورت ایستاده و با ارتفاع 30 سانتیمتر میتواند موجب افزایش محتوای ماده آلی خاک و حفظ پتانسیل عملکرد هر دو محصول گردد.
