تحقیقات علوم قرآن و حدیث (Aug 2024)
بازشناسی شخصیت «حسن بن حمزه» و نقش وی در فرآیند انتقال میراث حدیثی قم به بغداد
Abstract
شریف حسن بن حمزه مرعشی مامَطیری(د. 358ق.) محدث امامی سده چهارم هجری قمری است. درک مشایخ متعدد در طبرستان، خراسان، مکه، کوفه، ری، قم و سپس هجرت به بغداد، او را به حلقه میانی مدارس حدیثی متعدد مبدل ساخت. اثرگذاری وی در فرآیند انتقال میراث حدیثی به مدرسه بغداد به گونه‌ای است که نام او در شرح حال 125 راوی در فهرست اسماء مصنفی الشیعة نجاشی، الفهرست و مشیخه شیخ طوسی ذکر شد. وی علاوه بر انتقال میراث‌های مهم حدیثی به بغداد، استاد محدثانی همچون شیخ صدوق و شیخ مفید است. مسأله پژوهش، یافتن نقش ابنحمزه در فرآیند انتقال میراث حدیثی قم به بغداد است. پس از بازشناسی شخصیت وی، نخست با روش توصیفی ـ تحلیلی، میراث مشایخ قمی ابنحمزه ـ علی بن ابرهیم قمی، ابن‌بطه قمی، احمد بن ادریس قمی و احمد بن عبدالله برقی ـ مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس به مقایسه با محدثان معاصر و نقش‌آفرین در فرآیند انتقال میراث حدیثی قم به بغداد پرداخته شد. یافته‌های پژوهش، برای نخستین بار با سندپژوهی و تحلیل فهرستی طریق ابنحمزه به یافته‌های نوینی دست یافت که بر آن اساس، ادعای پیشتازی سایر انتقال‌دهندگان بر ابنحمزة در تمام ابعاد و انگاره غلط بودن طریق فهرستی وی به ابن‌بطه، ناصواب است.
Keywords
