تعامل فرد، محیط و تکلیف در یادگیری حرکتی: تأثیر فضای رقابتی و استحکام ذهنی در یادگیری مهارت‌های ساده و پیچیدۀ ورزشی

Abstract

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تعامل فرد (مؤلفة استحکام ذهنی)، محیط (فضای رقابتی) و تکلیف (دو مهارت ساده و پیچیدۀ ورزشی) در یادگیری حرکتی بود. شرکت‌کنندگان این پژوهش 104 نفر از دانشجویان پسر مقطع کارشناسی بودند که بر‌اساس نمرات پرسش‌نامۀ استحکام ذهنی 48 در دو گروه استحکام ذهنی بالا و پایین قرار گرفتند. سپس، بر‌اساس امتیازات پیش‌آزمون در مهارت‌های پاس و شوت جفت بسکتبال در هشت زیر گروه 13 نفره هم‌سان‌سازی شدند که چهار گروه در شرایط رقابتی و چهار گروه در شرایط غیررقابتی به تمرین مهارت‌های ملاک پرداختند. شرکت‌کنندگان تمامی گروه‌ها به‌مدت 15 جلسۀ یک روز در میان مهارت مربوط به گروه خود را همراه با دریافت آموزش کلامی تمرین نمودند. آزمون یادداری یک هفته پس از آخرین جلسۀ تمرین اجرا گردید. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس برای اندازه‌گیری‌های مکرر و تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که گروه‌های دارای استحکام ذهنی بالا در شرایط رقابتی و غیررقابتی نسبت به گروه‌های دارای استحکام ذهنی پایین، اکتساب و یادداری بهتری داشته‌اند. همچنین، مقایسۀ گروه‌ها در شرایط رقابتی و غیررقابتی بیانگر آن است که تفاوت معناداری در مهارت پاس مشاهده نمی‌شود؛ اما در اکتساب و یادداری شوت جفت بسکتبال، گروهی که در فضای رقابتی تمرین کرده بودند به‌طور معناداری عملکرد بهتری داشته‌اند. نتایج پژوهش حاضر دیدگاه تعاملی در رفتار حرکتی و روان‌شناسی ورزش را تأیید می‌کند.

Keywords

• استحکام ذهنی
• فضای رقابتی
• فضای غیررقابتی
• مهارت‌های بسکتبال