اثرات مکمل سازی پلی اتیلن گلایکول یا بنتونیت سدیم فعال بر مصرف خوراک، علائم حیاتی و فراسنجه های خونی بزهای سانن تغذیه شده با فرآورده های فرعی پسته تحت تنش گرمایی

Abstract

سابقه و هدف: اخیراً از فرآورده‌های فرعی پسته به منظور کاهش هزینه‌های تولید در تغذیۀ نشخوارکنندگان استفاده می‌شود. اما تانن‌ها و ترکیبات فنلی موجود در فرآورده‌های فرعی پسته به‌عنوان ترکیبات ضدتغذیه‌ای، استفاده از این فرآوردۀ فرعی کشاورزی را در جیره نشخوارکنندگان محدود می‌نمایند. از این‌رو، متخصصان تغذیه استفاده از ترکیبات متصل‌شونده به تانن مانند پلی‏اتیلن‏گلیکول در جیره‌های حاوی تانن بالا را توصیه می‌کنند. همچنین مشخص شده است که بنتونیت سدیم نیز می‌تواند به‌عنوان ماۀ غیرفعال‌کنندۀ تانن در تغذیۀ نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین، این پژوهش برای ارزیابی تأثیر مکمل‌سازی پلی‏اتیلن‏گلیکول یا بنتونیت سدیم فعال بر مصرف خوراک، علائم حیاتی، فراسنجه‏های بیوشیمیایی و هماتولوژی خون بزهای سانن تغذیه شده با فرآورده‎های فرعی پسته تحت تنش گرمایی کوتاه مدت انجام شد. مواد و روش‌ها: تعداد 15 رأس بز نر نژاد سانن در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به سه گروه تیماری اختصاص یافت. این آزمایش برای مدت 30 روز (25 روز برای دوره قبل از تنش گرمایی و 5 روز در شرایط تنش گرمایی) به طول انجامید. در کل دورۀ آزمایش، جیره‎های آزمایشی شامل؛ 1- جیره حاوی 30 درصد ماده خشک فرآورده فرعی پسته (گروه شاهد) 2- جیره شاهد مکمل شده با پلی‌اتیلن‌گلایکول در سطح 1% ماده خشک جیره (گروه PEG) 3- جیره شاهد مکمل شده با بنتونیت سدیم فعال در سطح 1% ماده خشک جیره (گروه ASB) بودند. برای اندازه‌گیری مصرف ماده خشک، میزان باقی-مانده خوراک به‌طور روزانه ثبت ‌شد. برای اندازه‌گیری اسیدیته شکمبه در روز آخر آزمایش و 2 ساعت بعد از مصرف خوراک صبح اسیدیته مایع شکمبه با pH متر ثبت گردید. برای ثبت علائم حیاتی، تعداد ضربان قلب، تعداد تنفس (در یک دقیقه) و دمای رکتوم در سه روز آخر آزمایش در دورۀ تنش مورد اندازه‌گیری قرار گرفتند. همچنین، در روز آخر آزمایش، دو سری نمونه خون (5 میلی‏لیتر) از رگ وداجی تعیین فراسنجه‏های بیوشیمیایی و خون‎شناسی جمع‎آوری شد. داده‌ها با استفاده از رویۀ GLM و نرم‌افزار SAS 9.1 مورد آنالیز آماری قرار گرفتند.نتایج: نتایج آزمایش نشان داد که میزان مصرف خوراک در تیمار شاهد بالاتر بوده است (05/0>P). اسیدیته شکمبه تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0≤P). از نظر علائم حیاتی، تعداد ضربان قلب و تنفس در تیمار PEG بالاتر از سایر تیمارها بوده است (05/0>P). بین تیمارها از نظر فراسنجه‎های بیوشیمیایی هیچ اختلاف معنی‏داری مشاهده نشد (05/0≤P). امّا از نظر فراسنجه‌های خون‌شناسی، غلظت مونوسیت‌ها، ائوزینوفیل و فیبرینوژن در تیمار PEG کمتر از سایر تیمارها بوده است (05/0>P)، و همچنین فراسنجه‌های هورمونی نشان دادند که غلظت کورتیزول در این تیمار بالاتر از سایر گروه‌ها بود (05/0>P).نتیجه‌گیری: در مجموع با توجه به داده‌های حاصل از این پژوهش نتیجه‌گیری می‌شود که استفاده از بنتونیت سدیم فعال در جیره‌های حاوی 30 درصد فرآورده‌های فرعی برای تغذیۀ بزهای تحت تنش گرمایی می‌تواند بدون اعمال اثرات منفی بر فاکتورهای حیایی و رفاه حیوان، تا حدودی سبب افزایش غلظت مونوسیت و تقویت سیستم ایمنی در این حیوانات گردد.

Keywords

• استرس گرمایی
• بز سانن
• پوست پسته
• تانن
• ترکیبات فنلی