شبیه‌سازی اثر بلند مدت آبیاری نواری سطحی و زیرسطحی بر توزیع نمک با مدل HYDRUS-2D

Abstract

بررسی‌های بلند مدت کاربرد سامانه ‏های آبیاری علاوه بر زمان‏بر بودن، هزینه ‏های زیادی را بر محقق تحمیل می‏کند، از این رو استفاده از مدل‏های عددی می‏تواند کمک موثری در چنین پژوهش‏هایی داشته باشد. در این تحقیق هدف اصلی شبیه‌سازی اثر بلند مدت استفاده از آبیاری نواری تیپ پلاک‌دار سطحی و زیرسطحی بر تجمع نمک در پروفیل خاک در مزرعه ذرت، با استفاده از مدل HYDRUS-2D بود. ابتدا با استفاده از داده‌های رطوبت حجمی و هدایت الکتریکی اندازه‌گیری شده، نسبت به واسنجی و اعتبارسنجی مدل اقدام و سپس شبیه‏سازی بلند مدت سامانه آبیاری تیپ انجام شد. برای ارزیابی از شاخص‌های آماری جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و جذر میانگین مربعات خطای نرمال شده (NRMSE) استفاده شد. نتایج شبیه‌سازی ده ساله برای آبیاری سطحی نشان داد هدایت الکتریکی لایه‌های خاک به طور میانگین از مقدار یک به نه دسی‏زیمنس بر متر افزایش یافته است. همچنین، EC لایه‌های خاک برای سیستم زیرسطحی در مدت پنج سال به طور میانگین از 73/0 به 5/5 دسی‌زیمنس بر متر افزایش یافت. به دلیل فقدان آبشویی مؤثر در هر دو سیستم تجمع شوری در سطح خاک بیشتر بوده و با افزایش عمق، مقدار شوری خاک کاهش یافت. با توجه به نتایج بدست آمده برای هر دو روش آبیاری، آبشویی مؤثر خارج از فصل لازم بوده و پیشنهاد می‏گردد برای حفظ بیلان نمک در خاک و پایداری کشاورزی در منطقه، نمک‏های تجمع‏یافته در خاک از محیط ریشه خارج گردد.

Keywords

• انتقال املاح
• حرکت آب
• ذرت
• مدل‏سازی