Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Feb 2009)
Akor Hazırlama Etkisi
Abstract
Bu makalede, akor hazırlama etkisini inceleyen, günümüze kadar yayınlanmış40’a yakın çalışma, kapsamlıbir biçimde anlatılmıştır. Akor hazırlama, armonik ilişkilerin algılanmasınıaraştırmak için kullanılan temel yöntemlerden birisidir. Akor hazırlama yönteminde katılımcılar bir takım hazırlayıcıakorlar dinlerler ve bunların ardından dinledikleri hedef akor hakkında bir karar vermeleri istenir. Katılımcıların verdiği cevapların doğruluğu ve cevap verme süresi hedef akor için geliştirmişolan beklentiyi ölçer. Hazırlayıcıve hedef akor armonik olarak ilişkili olduğunda cevaplar daha hızlıve daha doğru olarak verilmektedir. Bu duruma akor hazırlama etkisi adıverilir. Akor hazırlama etkisi hazırlayıcıve hedef akorlar arasında akustik bir benzerlik olmadığıdurumlarda hem müzisyen ve hem de müzisyen olmayan katılımcılardan gözlemlenmiştir. Bu durum bu etkinin psiko-akustik süreçlerden değil, öğrenilmişarmonik ilişkilerin yarattığıbilişsel süreçlerden kaynaklandığınıgöstermektedir. Akor hazırlama etkisi, hazırlayıcıakor ile hedef akorun armonik olarak ilişkili olmasının getirdiği bir hızlanma neticesinde gözlemlenmektedir. Armonik olarak ilişkili akorlar dinlendiğinde başka bilişsel süreçlerde de bir hızlanma gözlemlenmiştir. Bu da akor hazırlama etkisine yol açan bilişsel süreçlerin dikkat mekanizmasınıetkilediğinin göstergesidir. Akor hazırlama etkisinin gözlemlendiği hasta gruplarıçeşitlidir. Bu etki split-brain, amusic ve serebellar hastalardan gözlemlenmiş, Broka afazik bir hastadan gözlemlenmemiştir. Bu da akor hazırlama etkisinin beyindeki dil mekanizmalarıyla ilişkili olduğunu düşündürmektedir. Son yıllarda popülerlik kazanan akor hazırlama etkisini kapsamlıbiçimde anlatan bir derleme çalışmasıTürkçe’de bulunmamaktadır. Bu çalışmada bu eksiklik giderilmeye çalışılmıştır.
