خصوصیات‌سیلویی، تخمیرپذیری، قابلیت هضم، انرژی و پروتئین قابل متابولیسم سیلاژ علوفه سه رقم جدید آمارانت (Amaranthus hypochondriacus)

Abstract

سابقه و هدف: کاهش نزولات جوی، گرم‌تر شدن زمین و کمبود منابع آبی از جمله آثار مخرب تغییرات اقلیمی می باشد لذا معرفی گیاهان کم آب‌بر و مقاوم به گرما و خشکی به‌عنوان منابع گیاهان علوفه‌ای جدید، ضروری به‌نظر می رسد. در این راستا، کشت علوفه کم‌آب‌بر و مقاوم به‌خشکی مانند ارقام جدید گیاه آمارانت، در دستورکار قرار گرفت. البته اطلاعات اندکی از نحوه سیلوسازی و ارزش تغذیه‌ای علوفه ارقام جدید آمارانت کشت شده در استان گرم و مرطوب گلستان، موجود می باشد که هدف این پژوهش، تعیین خصوصیات‌سیلویی، تخمیرپذیری، قابلیت هضم، انرژی و پروتئین قابل‌متابولیسم علوفه سه رقم جدید آمارانت کشت‌شده در استان گلستان، بود.مواد و روش پژوهش: علوفه سه رقم جدید آمارانت شامل لورآ، سیم و خارکفسکی، در مزرعه تحقیقاتی عراقی‌محله در استان گلستان کشت و در زمان گلدهی برداشت شدند. علوفه‌ها به قطعات دو الی چهار سانتی‌متر خرد و با نسبت وزنی پنج درصد ملاس و نیز پنج درصد کاه گندم مخلوط شده و در ظرف‌های ده کیلوگرمی سیلو شدند. پس از گذشت 45 روز، در آزمایشگاه مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سیلوها بازگشایی شده و ارزیابی ظاهری-حسی و خصوصیات سیلویی تیمارهای آزمایشی انجام شد. سپس ترکیبات شیمیایی شامل ماده خشک (مزرعه‌ای و سیلویی)، پروتئین خام، خاکستر خام، چربی خام و قند محلول در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. آزمایش‌های تولیدگاز با استفاده از شیرابه شکمبه سه رأس گاو تالشی فیستول‌گذاری شده شکمبه (در زمان‌های مختلف تخمیر شامل 2، 4، 6، 8، 12، 24، 48، 72، 96 ساعت)، قابلیت هضم، تعیین انرژی و پروتئین قابل متابولیسم (در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار در سه تکرار) انجام شد. درنهایت، انرژی و پروتئین قابل متابولیسم و نیز خوراک مصرفی روزانه تیمارهای آزمایشی بدست آمدند.یافته‌ها: ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام، خاکستر خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، قند محلول و کربوهیدرات غیرفیبری سیلوی علوفه رقم لورآ به‌ترتیب 0/23، 8/18، 97/0، 2/21، 5/30، 5/2 و 6/28 درصد ماده خشک شد. مجموع ارزیابی ظاهری-حسی، نقطه فلیگ، نیتروژن آمونیاکی (میلی‌گرم)، اسیداستیک (میلی‌گرم)، اسیدلاکتیک (میلی‌گرم)، اسیدپروپیونیک در سیلوی علوفه رقم لورآ به‌ترتیب 8/15، 7/78، 4/4، 4/18، 0/45 و 1/15 شدند. تولید گاز سیلوی رقم‌های لورآ، سیم و خارکفسکی (در زمان 24 ساعت تخمیر شکمبه‌ای به ازای 200 میلی‌گرم) به‌ترتیب 3/45، 9/43 و 1/42 میلی‌لیتر بود. قابلیت هضم ماده‌خشک , ماده آلی در سیلوی علوفه رقم لورآ به‌ترتیب 5/66 و 2/70 درصد شد. مقادیرانرژی قابل هضم، انرژی قابل متابولیسم، انرژی خالص و قابلیت هضم (ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک) علوفه و سیلاژ رقم لورا بیشتر از دو رقم دیگر بود. ارزش نسبی علوفه‌ای، کیفیت نسبی تغذیه‌ای و ضریب خوراک مصرفی (گرم در روز به ازای کیلوگرم وزن زنده در شرایط نگهداری) در علوفه سیلوی شده آمارانت (رقم لورآ) به‌ترتیب 3/122، 0/108 و 8/43 شد.نتیجه‌گیری کلی: سیلوی علوفه رقم لورآ بدلیل داشتن خصوصیات سیلویی بهتر و پروتئین‌خام، تولیدگاز، قابلیت هضم بیشتر و پروتئین و انرژی قابل‌متابولیسم بالاتر و نیز ارزش نسبی علوفه‌ای، کیفیت نسبی تغذیه‌ای و خوراک مصرفی مناسب‌تر نسبت به بقیه تیمارهای آزمایشی، دارای کیفیت بهتری برای تغذیه نشخوارکنندگان بود.

Keywords

• آمارانت
• خصوصیات‌سیلویی
• تولیدگاز