بررسی روش‌های مختلف تحریک جوانه‌زنی و شکست خواب بر بذر گیاه کنگر (Gundelia tournefortii)

Abstract

نظر به اهمیت روز­افزون بهره­برداری­های چندگانه از گیاهان بومی مناطق خشک، در این تحقیق روش­های بهبود جوانه­زنی کنگر (Gundelia tournefortii)، گونۀ گیاهی مناطق سرد و خشک، دارای ارزش خوراکی و دارویی، مورد توجه قرار گرفت. تیمارها در قالب طرح کاملاً تصادفی بر بذرهای کنگر اعمال و سپس درصد و سرعت جوانه­زنی، رشد طول محور زیرلپه و ریشه­چه آن­ها در داخل ژرمیناتور و دمای 1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 3±70 درصد بررسی شد. تیمارها شامل شوک گرمایی (15 و30 دقیقه- 70 درجه سلسیوس) و چینه سرمایی (7 و 14 روز)، اسید سولفوریک 98 درصد (10 و 20 دقیقه)، جیبرلیک اسید با غلظت­های 300 و 500 پی­پی­ام (24 و 48 ساعت) و هیومیک اسید (26 و 54 میلی­گرم در لیتر)، تلفیق سرمادهی و جیبرلیک اسید و شاهد (آب مقطر) بود. نتایج نشان­دهنده افزایش سرعت و درصد جوانه­زنی، طول محور زیر لپه و ریشه­چه بذور در تیمارهای هورمونی، شبه هورمونی و سرمادهی نسبت به شاهد در سطح 5 درصد بود و فقط تیمارهای اسید سولفوریک و حرارتی مانع از رشد مناسب ریشه­چه و ساقه­چه بذور شد. موفق­ترین تیمار نیز تیمارهای تلفیقی جیبرلین با غلظت 500 پی­پی­ام و سرما (7 و 14 روز) با جوانه­زنی در حدود 80 درصد بود. استفاده از این تیمار سرعت رشد جوانه را نیز بهبود بخشیده و باعث افزایش طول محور زیر لپه و ریشه­چه شدند. همچنین چینه سرمایی (7 و 14 روز) با افزایش جوانه­زنی در حدود 70 درصد و بهبود رشد ریشه­چه و ساقه­چه و مقرون به صرفه بودن آن، به­عنوان یکی از مناسب­ترین شیوه­ها برای تحریک جوانه­زنی کنگر پیشنهاد می­شود.

Keywords

• اسید جیبرلیک
• چینه سرمایی
• مناطق خشک و سرد
• هیومیک اسید