Selçuk İletişim (Jul 2020)
Televizyon Haberlerinde Erişilebilirlik Üzerine Bazı Gözlem ve Öneriler
Abstract
Bu çalışmada televizyon haberlerinin duyusal engeli olan izleyiciler açısından erişilebilirlik düzeyi ele alınmıştır. 15 farklı kanala ait 20 haberden oluşan örneklem, nitel yöntemle çözümlenerek erişilebilirliğin görsel ve işitsel iletişim kanallarından sunulan göstergelerin nitelik ve düzenleniş biçiminden doğrudan etkilendiği gösterilmeye çalışılmıştır. Önceki araştırmaların deneysel bulgularına göre, birbirini pekiştiren işitsel-sözel ve görsel içerik, haberin iletisinin doğru anımsanmasına katkıda bulunmaktadır. Görüntü-ses uyumsuzluğu ve çok sayıda ilgi merkezi içeren ekran tasarımıysa dikkat dağıtarak iletinin anımsanmasını güçleştirmektedir. Bu çalışmanın verileri, kanallararası uyumsuzluğun erişilebilirliği olumsuz yönde etkileyebileceğini göstermiştir. Sözel iletiyi pekiştiren görsellerin seçilerek haberin anafikrini veren altyazılarla anuyumlu olarak sunulması ise erişilebilirliği arttırabilir. Bu nedenle, haber göstergelerinin, evrensel tasarım ilkesi doğrultusunda haber üretim sürecinde, kanallararası uyum ve görsel-işitsel artıklıktan yararlanılarak düzenlendiği takdirde herkes için daha erişilebilir haberler sunulabileceği savı ileri sürülmüştür.
