İstem (Dec 2021)
Urfa Dede Osman Avni Dergâhına Ait Sancaklar
Abstract
Devletlerin, orduların, tarikatların sembolleri arasında yer alan sancak, kenarları saçaklı, üzerinde çeşitli şekiller ve işlenmiş yazılar bulunan, gönderli bayrak anlamına gelmektedir. Sancak ve bayrak genellikle aynı anlamda kullanılmalarına rağmen, sancak daha çok askeri alanda ordu ve donanmaya ait olarak karşımıza çıkmaktadır. Sancaklar, tarihi boyunca devleti temsil etmesinin yanında, tarikatlarda ve tekke kültüründe de önemli bir sembolik unsur olarak kullanılmıştır. Tarikat sancaklarında, ait olduğu tarikatın sembolleri ve dini içerikli yazılar bulunmaktadır. Çalışmada incelenen sancaklar, 2010 yılında Mevlid-i Halil Cami’ninde bulunduğu Hz.İbrahim’in doğduğu mağaranın yanında tahrip olmuş ve yıpranmış vaziyette bulunmuş ve daha sonra onarımları yaptırılmıştır. Çalışmada, Urfa Dede Osman Avni Dergâhına ait olan bu 13 adet sancak, malzemeleri, teknikleri, süslemeleri, üzerlerindeki yazıları ve tarihleri bakımından incelenip değerlendirilmiştir. İncelenen sancaklar 19.yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başlarına tarihlenmekte ve en erken tarihli sancak, H.1305/ M.1887 tarihlidir. Genellikle ipek kumaş kullanılmış olan sancakların yapım tekniği dokumadır. Sancakların üzerindeki yazı ve süslemede ise işleme, aplike ve baskı teknikleri görülmektedir. Sancakların tamamında yazı bulunmaktadır. Yazıların büyük bir kısmı dini içeriklidir, süslemedeki kompozisyonlar ise nesneli, bitkisel ve geometrik motiflerden oluşmaktadır.
Keywords
