مجله دانشکده پزشکی اصفهان (Mar 2011)
بررسی تأثیر روش ضدعفونی بینی و حلق با کلرهگزیدین در پیش‌گیری از عفونت بیمارستانی بعد از اعمال جراحی قلب
Abstract
مقدمه: عفونت‌های بیمارستانی از عوارض مهم جراحی‌های قلب هستند. انواع اصلی این عفونت‌ها، در محل عمل یا بصورت تنفسی ظاهر می‌شوند. میزان عفونت‌های محل عمل جراحی قلب از 1 تا 9 درصد و میزان عفونت‌های تنفسی هم تا دو برابر این دامنه گزارش شده است. در مطالعات مختلف سعی شده علاوه بر اقدامات معمول آماده سازی قبل از عمل، از روش‌های دیگری نیز جهت جلوگیری از عفونت‌های بعد از عمل استفاده شود. از جمله این روش‌ها استفاده از پماد با سیتراسین یا جنتامایسین موضعی، پماد موپیروسین داخل بینی و محلول کلرهگزیدین به صورت غرغره دهانی و داخل بینی بوده است. مطالعه حاضر در نظر داشت تأثیر ضد عفونی دهان و بینی با محلول کلرهگزیدین را در کاهش میزان عفونت‌های محل عمل و تنفسی بعد از اعمال جراحی قلب بررسی نماید. روش‌ها: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی بود که از سال 1388 تا 1389 در بخش جراحی قلب بیمارستان سینا در اصفهان انجام شد. بیمارانی که به دلایل مختلف تحت اعمال جراحی قلب باز قرار می‌گرفتند به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. در یک گروه آماده سازی برای اطاق عمل به روش معمول صورت می‌گرفت و در گروه دیگر علاوه بر آن، ضدعفونی دهان و بینی با محلول کلر هگزیدین 2 دهم درصد هر 6 ساعت یک بار از یک روز قبل از عمل جراحی تا یک روز بعد از آن نیز انجام شد. هر بیمار تا یک ماه بعد از عمل از نظر بروز عفونت‌های بیمارستانی پی‌گیری می‌شد. یافته‌ها: از 180 بیماری که وارد مطالعه شدند، 88 نفر از بیماران در گروه شاهد و 92 بیمار در گروه مداخله قرار گرفتند. دامنه‌ی سنی بیماران از 43 سال تا 77 سال بود. میانگین سنی در گروه مداخله 8/61 سال و در گروه شاهد 5/61 سال بود که دو گروه باهم تفاوت آماری معنی‌داری نداشتند. تعداد کل عفونت‌های مشاهده شده در گروه مداخله 6 نفر (7%) شامل 2 مورد عفونت محل عمل و 4 مورد عفونت تنفسی بود. تعداد کل عفونت‌های مشاهده شده در گروه شاهد 13 نفر (14%) شامل 7 مورد عفونت محل عمل و 6 مورد عفونت تنفسی بود. تفاوت معنی‌داری در میزان عفونت‌های بعد از عمل در حالت استفاده یا عدم استفاده کلرهگزیدین وجود نداشت (232/0 = P). در گروه شاهد 9 مورد از عفونت‌ها (69%) در افراد با بیماری‌هایی زمینه‌ای به خصوص دیابت دیده شد و در گروه مداخله 4 نفر (66%) از افرادی که دچار عفونت شدند، مبتلا به ببیماری زمینه‌ای بودند. یک مورد فوت در گروه شاهد در بستری مجدد به علت مشکلات همودینامیک و نارسایی حاد قلب رخ داد که تب و عفونت محل زخم هم داشت. نتیجه‌گیری: در مطالعه ما با وجود کمتر بودن عفونت‌ها در گروه مداخله، تفاوت معنی داری دیده نشد. در پاره ای از مطالعات بدون در نظر گرفتن حامل بودن S. Aureus در بینی به نتیجه مشابه دست یافته‌اند. امادر مطالعاتی که در افراد حامل S. Aureus انجام شده، گه‌گاه کاهش معنی دار در عفونت‌های بعد از عمل یافت شده است.
