Acta Baltico-Slavica (Dec 2014)
Prasa radziecka wydawana w latach 30. XX w. w Republice Niemców Powołża. Wprowadzenie do zagadnienia i uwagi o języku
Abstract
The soviet press in the Volga German Autonomous Soviet Socialist Republic in the 1930s. Introduction to the topic and remarks regarding language The author presents in brief the most significant facts from the history of Germans in Russia (from the Manifesto of Catherine II through the formation of the Volga German Autonomous Soviet Socialist Republic), outlining on this background the activities of the German language press in the Russia and in the early Soviet Union, with a primary focus on the so-called new ethnicities policy and its consequences for the German minority. In the 1920s and 1930s in the VG ASSR, publication of books, textbooks, brochures, documents and reports in German began on a massive scale, especially press and propaganda materials. The new ethnicities policy of the Soviet authorities naturally boiled down to the rapid and proper indoctrination of ethnic minorities, "educating" them in the spirit of communist ideology. For the Bolshevik party newspapers were instruments of comprehensive propaganda and agitation. Until the mid-1920s, over 70 periodicals were published in German in the entire USSR. In the Volga German Republic, 21 newspapers were published in German, including the specialized Wolgadeutsches Schulblatt, Sei Bereit, Rote Jugend, but mainly press for the canton, the kolkhoz or sovkhoz level, and even papers for machinists (Tempo. Bolschewistisches Alltägl. Bulletin, Lenins Weg). Frequently the periodicals were published in Russian alongside a German-language version, e.g. Трудовая правда and Arbeiterwahrheit, as well as publications in Russian only, including Вперед к победе. The journalists' qualifications were very low. Periodicals frequently contained reports by "rabkors" (worker correspondents) and "selkors" (village correspondents), people for whom only very recently had been quite far removed from pouring out their thoughts on paper. The pages of the papers reflected the degradation of the German language used in the USSR, its mixing with Russianisms, especially Sovietisms, including peculiar acronyms (e.g. Ambar, Arbuse, Batrake, Otlitschnik, Partorg, Smytschka, Rote Tafel, Schwarze Tafel, KK der AP(B)SU, KVA der ASSR der WD, MTS). Prasa radziecka wydawana w latach 30. XX w. w Republice Niemców Powołża. Wprowadzenie do zagadnienia i uwagi o języku Autorka przedstawiła pokrótce najważniejsze fakty z historii Niemców rosyjskich (od Manifestu Katarzyny II po powołanie Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej Niemców Powołża), zarysowując na tym tle dzieje prasy niemieckojęzycznej w Rosji i wczesnym ZSRR. Skupiła się głównie na tzw. nowej leninowskiej polityce narodowościowej i jej konsekwencjach dla mniejszości niemieckiej. W latach 20. i 30. XX w. w ASRR NP zaczęto masowo drukować po niemiecku książki, podręczniki, broszury, dokumenty, sprawozdania, zwłaszcza zaś materiały propagandowe i prasę. Nowa polityka narodowościowa władz radzieckich sprowadzała się oczywiście do szybkiego i sprawnego indoktrynowania mniejszości narodowych, „wychowywania” ich w duchu ideologii komunistycznej. Dla partii bolszewickiej gazety były zbiorowym propagandystą i agitatorem. Do połowy lat 20. XX w. drukowano w całym ZSRR ponad 70 periodyków niemieckojęzycznych. W Republice Niemców Powołża wydawano 21 gazet w języku niemieckim, m.in. specjalistyczne „Wolgadeutsches Schulblatt”, „Sei bereit”, „Rote Jugend”, głównie jednak prasę kantonową, kołchozową, sowchozową, a nawet gazety ośrodków maszynowych („Lenins Weg”, „Tempo. Bolschewistisches Alltägl. Bulletin”). Często wydawano gazety w języku rosyjskim i ich wersje niemieckojęzyczne, np. „Трудовая правда” i „Arbeiterwahrheit”. Wychodziła też prasa w języku rosyjskim, m.in. „Вперед к победе”. Kwalifikacje dziennikarzy były niskie. Gazety nagminnie zamieszczały relacje tzw. „rabkorów” (korespondentów robotniczych) i „sielkorów” (korespondentów wiejskich), ludzi do niedawna bardzo dalekich od przelewania myśli na papier. Na łamach prasy odzwierciedliła się degradacja języka niemieckiego w ZSRR, jego zaśmiecenie rusycyzmami, zwłaszcza sowietyzmami, w tym osobliwymi skrótowcami (np. Ambar, Arbuse, Batrake, Otlitschnik, Partorg, Smytschka, Rote Tafel, Schwarze Tafel, KK der AP(B)SU, KVA der ASSR der WD, MTS).
Keywords
