Ekoturizm Alan Uygunluğu Analizinde CBS Teknolojisi Kulanımının Yeterliliği Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Son yıllarda, ekoturizm gelişimi için uygun alanları belirlemeye yönelik çalışmalarda Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojisinin yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir. CBS teknolojisi, sayısallaştırılmış veri kullanarak sistematik ve kapsamlı bir analiz sunan güçlü bir yaklaşımdır. Araştırmacılar topoğrafya, arazi örtüsü, iklim, sosyokültürel yapı vb. bileşenlere sayısal değerler vermek suretiyle yaygın yöntemler oluşturmaya çalışmaktadır. Fakat araştırmaların çoğunun vaka çalışması şeklinde olması, her çalışmada alana özgü değerlemeler yapılması ve bazı niteliklerin sayısal olarak ifade edilme güçlüğü, ortak yöntemler ortaya koymayı zorlaştırmaktadır. Bu araştırmada CBS araçları ile yapılan alan uygunluğu analizlerinin farklı aşamalarında kullanılan çeşitli yöntem ve yaklaşımların sonuçlar üzerindeki etkileri incelenmiştir. Sonuçların CBS’ye eşlik eden Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) tekniklerine, analizde kullanılan kriterlerin seçimine ve bunlara ağırlık tayin etme yöntemlerine, kriterlerin nasıl standardize edildiğine ve sonuç haritasının yorumlanmasını sağlayan uygunluk analizi türlerine göre değiştiği görülmektedir. Özellikle sosyokültürel bileşenlerin sayısal olarak ifade edilme zorluğu ve çeşitliliği, CBS ile yapılan nicel değerlendirmenin yanında nitel değerlendirmenin de gerekli olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun yanısıra ekoturizm uygunluk seviyelerinin belirlenmesinde kullanılan Doğal Kırılmalar Yöntemi, Eşit Aralık Yöntemi ve FAO (Gıda ve Tarım Örgütü) Arazi Sınıflandırması, analiz haritasında farklı desenler oluşturmaktadır. Sonuç olarak CBS teknolojisi, bu alanda ortak ve yaygın yöntemler oluşturmak için tek başına yeterli değildir ve çalışma alanı ile planlanan faaliyete özgü değerlendirmelerle desteklenmesi gerekmektedir.

Keywords

• ekoturizm
• alan uygunluğu analizi
• cbs teknolojisi
• çok kriterli karar verme
• peyzaj planlama