Jomsborg między historią a mitem: kulturowe oswajanie wikingów w polskich narracjach historycznych

Abstract

Wikingowie to współcześnie zarówno odwołanie historyczne, jak i produkt kultury medialnej. Proces unifikowania ich wizerunku idzie w parze z jego przekształceniami, zarówno w kontekście poszerzania przypisywanych wikingom ról społecznych, jak i w odniesieniu do rozmaitych lokalnych/narodowych odmian ich obrazu. W ramach polskiej pamięci kulturowej taką lokalną marką stają się legendarni wikingowie z Jomsborga, warownego grodu lokalizowanego na wyspie Wolin. Celem artykułu jest zarysowanie przemian historycznego i literackiego obrazu jomswikingów od połowy XIX w., gdy pojawili się w polskiej historiografii, aż po współczesność. W zgodzie z przyjętą w artykule perspektywą mediewalistyczną w centrum uwagi stoi potencjał adaptacyjny wyobrażeń o mieszkańcach Jomsborga, zdolność motywu do wchłaniania politycznych idei i dostosowania do oczekiwań kolejnych pokoleń odbiorców.

Keywords

• wikingowie
• Jomsborg
• pamięć kulturowa
• mediewalizm
• beletrystyka historyczna
• historiografia