Farklı Gamma Işını Dozlarının İki Sıralı Arpada (Hordeum vulgare L.) Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkisi

Abstract

Bu çalışmada, Tarm-92 iki sıralı arpa çeşidi tohumlarına uygulanan farklı dozlarda gama ışınının (200, 300, 400 ve 500 Gy) M2 bitkilerinde bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi incelenmiştir. Araştırma Isparta’da 2016-2017 vejetasyon döneminde yürütülmüştür. M1 generasyonunda, her dozda başak ve bitki görünümüne göre normal ve anormal bitkiler ayrı hasat edilerek 9 farklı [200, 200 A, 300, 300 A, 400, 400 A, 400 A (çift başak oluşumu ve başakta dallanma eğilimi gösteren bitkiler Ç.B.) 500 ve 500 A gray] grup oluşturulmuştur. M2 generasyonunda kontrol (ışın uygulanmamış) ile toplam 10 parsel yer almıştır. Araştırma sonucunda gama ışını uygulaması bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, kavuz oranı ve protein içeriği üzerine istatistiksel olarak önemli etkisi belirlenmiştir. Gama ışını uygulaması bin tane ve hektolitre ağırlığını önemli seviyede azaltmış, kavuz oranı ve protein oranını arttırmıştır. Araştırmada her gruptaki tüm bitkilerde bitki boyu, başak uzunluğu, başakta tane sayısı ve başakta tane ağırlığı özellikleri tek bitki üzerinde incelenmiş diskriminant analizi yapılmış ve gruplar arasındaki uzaklık sonuçları belirlenmiştir. M2 generasyonuda incelenen özellikler yönünden kontrole benzeyen bitki oranı 400 Gy %7,83, 200 Gy %10, 300 Gy %19,60 ve 500 Gy %22,22 olarak hesaplanmıştır. Doğrusal ayırma fonksiyonlarını içeren katsayılar incelendiğinde en etkin özelliğin başak uzunluğu olduğu belirlenmiştir.

Keywords

• arpa
• gama-ışını
• bin tane
• hektolitre
• kavuz
• protein