Acta Baltico-Slavica (Dec 2018)
A challenge to collective memory: Yitskhok Rudashevski’s "Diary of the Vilna Ghetto"
Abstract
A challenge to collective memory: Yitskhok Rudashevski’s Diary of the Vilna Ghetto This article aims to analyse the diary of Yitskhok Rudashevski (1927–1943), the story of its writing and publication and the existing biographical material about the author. It attempts to answer the question of what is or could be the significance of this lieu de mémoire for the current developments in Holocaust memory culture in Lithuania. The adopted definitions of cultural and collective memory and sites of memory are based on the concepts proposed by Jan and Aleida Assmann and Pierre Nora. On the one hand, the diary written by a child in the Vilnius ghetto is of major documentary, moral and aesthetic significance and stimulates individual empathy. On the other hand, the text raises acute issues reflecting a conflict between different memory narratives and interpretations of history. Pro-Soviet sympathies of the author, negative imagery of Lithuanians and certain deheroisation of the ghetto community make the text a “problematic” memory site. These challenges of the diary are interpreted as indicators showing whether contemporary Holocaust narrative in Lithuania is already mature enough to accept the dialogical forms of cultural memory. Wyzwanie dla pamięci zbiorowej: Pamiętnik z wileńskiego getta Icchaka Rudaszewskiego Tematem niniejszego artykułu jest analiza dziennika napisanego w getcie przez czternastoletniego Icchaka Rudaszewskiego (1927–1943), historia jego powstania, publikacji i zachowania dla przyszłych pokoleń, a także materiał biograficzny dotyczący postaci autora. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, jakie jest i jakie mogłoby być znaczenie tego miejsca pamięci (lieu de mémoire) w kształtującej się obecnie na Litwie kulturze pamięci Holocaustu. Badania pamięci kulturowej i zbiorowej, a także miejsc pamięci, zostały oparte na koncepcjach badawczych Jana i Aleidy Assmanów oraz Pierre’a Nory. Z jednej strony, napisany przez dziecko w getcie wileńskim pamiętnik ma dla pamięci kulturowej Litwy ogromne znaczenie symboliczne, etyczne i estetyczne, wzmocnione przez silne uczucie empatii wobec autora. Z drugiej strony, tekst pamiętnika stawia wysokie wymagania badawcze wynikające z konfliktu różnych interpretacji historii II wojny światowej i narracji pamięci. Socjalistyczne i proradzieckie poglądy autora, negatywny obraz Litwinów i swoista deheroizacja społeczności getta przekształca ten tekst w „problematyczne” miejce pamięci. Powyższe wyzwania badawcze są interpretowane w artykule jako znaki, które mogą opisać stan współczesnej litewskiej narracji Holocaustu i odpowiedzieć na pytanie, czy jest ona na tyle dojrzała, by w drodze dialogu zintegrować różne warianty pamięci kulturowej.
Keywords
