Türkiye’de Avrupa Birliği Kırsal Alan Sınıflandırmasına Göre Tarımsal Kredi ve Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki İlişki

Abstract

Bu araştırmada da tarım sektörüne yönelik Türkiye’ de 2004-2017 yılları arasında sağlanan tarımsal krediler ile tarımsal GSYH arasındaki ilişki panel veri analizi yardımıyla ortaya koyulmuştur. Analiz yöntemi olarak, Panel Birim Kök Testi, Panel Eşbütünleşme Testi ve Panel Granger Nedensellik Analizinden yararlanılmıştır. Araştırma, AB Kırsal Alan Sınıflandırmasına göre üç bölgede değerlendirilmiştir. Bu bölgeler, kentsel alan, ara kırsal ve baskın kırsal olarak tanımlanmaktadır. Elde edilen bulgulara göre, her üç bölgede de değişkenler arasında uzun dönem eşbütünleşme görülmüştür. Nedensellik analizi sonuçlarına göre ise, kentsel alan ve ara kırsal bölgelerde değişkenler arasında iki yönlü nedensellik görülürken, baskın kırsal bölgede nedensellik ilişkisi görülmemiştir. Baskın kırsal bölgeyi oluşturan altı il dikkate alındığında (Artvin, Bayburt, Bingöl, Çankırı, Gümüşhane, Tunceli), gelir düzeyi düşük, ortalama arazi büyüklüğü nispeten daha küçük ve geçimlik işletme diye ifade edilebilecek işletme yapısından oluştuğu bilinmektedir. Dolayısıyla, yatırıma ve ekonomik değer elde etmeye yönelik tarımsal üretimin yoğun olmadığı bölgede tarımsal kredi ve tarımsal GSYH ilişkisinin olmaması beklenen bir sonuç olarak değerlendirilebilir. Bu çerçevede, tarımsal kredilerin ve bunlardan faydalanma olanaklarının gözden geçirilerek yöresel/bölgesel dinamiklere göre kurgulanması ve daha geniş bir tabana yayılarak üretim süreçlerinde kullanılabilme olanaklarının yapılandırılması gerekmektedir.

Keywords

• tarımsal kredi
• gayri safi yurtiçi hasıla
• kırsal alan tipolojisi
• panel veri
• tarım politikası