Ekmeklik Buğdayda (Triticum aestivum L.) Başaklanma Döneminde Toprak ve Yapraktan Uygulanan Ürenin Tane Verimi ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi

Abstract

Bu çalışma, azotlu gübre miktarı ve uygulama formunun ekmeklik buğdayın tane verimi ve kalitesi üzerine etkisinin araştırmak amacıyla Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde kuru (yağmura bağımlı) ve sulu koşullarda iki üretim sezonunda yürütülmüştür. Kuru koşullarda 7 adet ve sulu koşullarda 8 adet ekmeklik buğday çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Üre, başaklanma döneminde, granül ve yapraktan uygulama şeklinde verilmiştir. Her uygulamada çeşitlerin tane verimi, bazı teknolojik kalite özellikleri belirlenmiştir. Her iki denemede yapraktan üre uygulaması ile SDS sedimantasyon değeri, protein oranı, gluten agregasyon enerji değeri (AGGEN) ve maksimum tork (BEM) değerlerinde artış olurken; peak maksimum zaman (PMT) değerinde azalma olmuştur. Kuru ve sulu şartlarda çeşitler arasında SDS sedimantasyon değerleri açısından istatistiki olarak önemli farklılar olduğu belirlenmiştir. Araştırmada; sulu ve kuru şartlarda yapraktan üre uygulaması ile granüle göre genotiplerden yüksek ekmeklik kalite ile ilişkili olarak Glu-A1 lokusunda 2* alt ünitesi taşıyanların tane veriminde %9,0, protein oranında %6,5, sedimantasyon değerinde %17,0 ve BEM değerinde %3,8; Glu-D1 lokusunda 5+10 alt ünitesi taşıyanların tane verimde %8, protein oranında %5,6, sedimantasyon değerinde %16,0, BEM değerinde %6,4; Glu-B1 lokusunda 7+9 alt ünitesi taşıyanların tane veriminde %7,0, protein oranında %6,0, sedimantasyon değerinde %19,6 ve BEM değerinde %7,2 artış olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, ekmeklik buğdayın tane verimi ve teknolojik kalite özelliklerinin iyileştirilmesinde başaklanma döneminde yapraktan üre uygulamasının oldukça olumlu sonuçlar verdiği görülmüştür.

Keywords

• ekmeklik buğday
• yaprak solusyon
• kalite
• glutenin
• glutopik